Zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki, nie dłużej jednak niż przez okres:

• 60 dni w przypadku sprawowanie opieki nad dziećmi zdrowymi do lat 8 i chorymi do ukończenia przez nie 14 lat (w tym dziećmi niepełnosprawnymi) albo
• 14 dni, gdy opieką trzeba otoczyć dzieci chore powyżej 14 roku życia oraz innych członków rodziny ubezpieczonego albo
• 30 dni w razie opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 14 lat, ale nie ukończyło 18 lat, albo dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 8 lat, ale nie ukończyło 18 lat, jeśli w wyniku porodu, choroby albo pobytu w szpitalu małżonka lub rodzica dziecka ubezpieczonego, którzy stale opiekują się dzieckiem, nie mogą oni opiekować się dzieckiem niepełnosprawnym.

Art. 35 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa nakazuje odpowiednie stosowanie art. 11 ust. 4 do zasiłku opiekuńczego. Na tej podstawie zasiłek opiekuńczy przysługuje za każdy dzień sprawowania opieki, nie wyłączając dni wolnych od pracy.

Dokumentami niezbędnymi w celu wypłaty zasiłku są zaświadczenia lekarskie (ZUS ZLA lub E-ZLA) oraz wnioski Z-15A (sprawowanie opieki nad dzieckiem) i Z-15B (sprawowanie opieki nad innym chorym członkiem rodziny). We wnioskach ubezpieczony wskazuje własne dane, dane osoby, nad którą sprawuje opiekę, a także okres (dni), za który ubiega się o wypłatę świadczenia.

Trzeba pamiętać, że co do zasady prawo do zasiłku opiekuńczego nie przysługuje, jeżeli istnieje inna osoba, która może sprawować opiekę (z wyjątkiem opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat). Jeżeli zaświadczenie lekarskie obejmuje także dni wolne od pracy, ale ubezpieczony (uprawniony do zasiłku opiekuńczego) nie zawnioskuje o wypłatę omawianego zasiłku za te dni to nie ma podstaw do jego wypłaty. Odwrotnie, jeżeli pracownik zawnioskuje o wypłatę zasiłku także za dni wolne od pracy to płatnik zasiłku jest zobowiązany do jego wypłaty.