Niepełnosprawność to trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodująca niezdolność do pracy. Określone naruszenie sprawności organizmu może jednak dawać możliwość podejmowania pracy zawodowej przez osobę niepełnosprawną. W zależności od posiadanego stopnia niepełnosprawności przysługują ją szczególne uprawnienia na rynku pracy.

Ustawodawca określił trzy stopnie niepełnosprawności:

1. znaczny,

2. umiarkowany,

3. lekki.

Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

O niepełnosprawności orzekają:

• jako pierwsza instancja – powiatowe/miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności;
• jako druga instancja – wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.

Powiatowe/miejskie zespoły orzekają o niepełnosprawności, ale także o stopniu niepełnosprawności. Orzeczenie ustalające stopień niepełnosprawności stanowi podstawę do przyznania ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów.

W świetle przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, osobą niepełnosprawną jest również osoba, która:

• przed dniem wejścia w życie ustawy została zaliczona do jednej z grup inwalidów, jeżeli przed tą datą orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów nie utraciło mocy (art. 62 ust. 1 i 2 wskazanej ustawy),
• posiada orzeczenie o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (art. 62 ust. 3 wskazanej ustawy),
• posiada orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznycho całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo o niezdolności do samodzielnej egzystencji albo całkowitej niezdolności do pracy albo o częściowej niezdolności do pracy oraz celowości przekwalifikowania (art. 5 wskazanej ustawy).