Każdemu pracownikowi przysługuje prawo do wypoczynku, które realizowane jest między innymi poprzez coroczne prawo do płatnego urlopu. Zasadą jest, iż pracownik powinien wykorzystać przysługujący mu urlop wypoczynkowy w naturze. Jedynie w przypadku braku możliwości wykorzystania urlopu wypoczynkowego w naturze z uwagi na rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy pracownikowi może zostać wypłacony ekwiwalent pieniężny.

Roszczenie o wypłatę tego świadczenia powstaje w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Kodeks pracy nie odnosi się do kwestii odsetek ustawowych za opóźnienie lub zwłokę. W związku z tym na podstawie odesłania z art. 300 kodeksu pracy zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego. Prawo do żądania przez wierzyciela odsetek statuuje art. 481 § 1 kodeksu cywilnego.

„Z szerokich i przekonujących rozważań zawartych w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2014 r., OSNP 2015 Nr 11, poz. 150, można się dowiedzieć, że wymagalność jest stanem, w którym wierzyciel uzyskuje możność żądania zaspokojenia, a dłużnik zostaje obarczony obowiązkiem spełnienia świadczenia. Z nadejściem wymagalności wierzyciel może wystąpić z powództwem o zaspokojenie, bez obawy oddalenia żądania jako przedwczesnego; wymagalność wyznacza też datę początkową tzw. fazy kompensacyjnej. Termin wymagalności należy odróżnić od terminu spełnienia świadczenia (płatności), to jest terminu, do którego najpóźniej dłużnik powinien świadczenie spełnić; po upływie tego terminu dłużnik opóźnia się albo popada w zwłokę” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 marca 2017 r., sygn. akt II BP 11/15).

Z przepisu art. 171 § 1 kodeksu pracy wynika jednoznacznie, iż prawo do ekwiwalentu staje się wymagalne z dniem rozwiązania (wygaśnięcia) stosunku pracy. Zdarzenie to stanowi „oznaczenie” terminu w rozumieniu art. 455 kodeksu cywilnego. Z datą zakończenia stosunku pracy pracownik nie ma możliwości wykorzystania urlopu wypoczynkowego w naturze. Pracodawca powinien zatem w zamian w dniu rozwiązania stosunku pracy wypłacić pracownikowi ekwiwalent za niewykorzystany urlop.