Art. 177 § 3 kodeksu pracy określa sytuacje, w których następuje przedłużenie umowy o pracę do dnia porodu. Przedłużeniu ulega wyłącznie umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży. „Upływ trzeciego miesiąca ciąży, o którym stanowi art. 177 § 3 k.p. [kodeksu pracy], następuje z upływem trzech miesięcy księżycowych, które obejmują trzy 4-tygodniowe lub trzy 28-dniowe okresy trwania ciąży, liczone na podstawie odpowiedniego stosowania art. 112 k.c. [kodeksu cywilnego] w związku z art. 300 k.p., w sposób niesprzeczny z konstytucyjną zasadą ochrony macierzyństwa (art. 18 Konstytucji RP), a także zasadą prawa pracy wzmożonej ochrony pracy pracownic w okresie ciąży (wyrażoną w art. 177-189 k.p.)” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 5 grudnia 2002 r., sygn. akt I PK 33/02).

Przedłużenie umowy o pracę następuje z mocy prawa. W związku z tym strony stosunku pracy nie powinny zawierać aneksu, aby przedłużyć umowę o pracę. Nie spowoduje on bowiem przedłużenia umowy o pracę, lecz może zostać potraktowany jako kolejna umowa o pracę. Wskazuje na to dyspozycja art. 25¹ § 2 kodeksu pracy. Przepis ten stanowi, iż uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy uważa się za zawarcie, od dnia następującego po dniu, w którym miało nastąpić jej rozwiązanie, nowej umowy o pracę na czas określony. Nie ma również konieczności zawierania nowej umowy o pracę. Taka umowa będzie stanowić kolejną umowę o pracę, a nie przedłużenie dotychczasowej umowy. Jednak pracodawca, dbając o własne interesy, powinien potwierdzić pracownicy na piśmie przedłużenie umowy o pracę do dnia porodu. Dzięki potwierdzeniu pracownica zyskuje wiedzę w przedmiocie przedłużenia umowy, czasu, do którego nastąpiło przedłużenie, i podstaw prawnych przedłużenia.

„Konsekwencją regulacji zawartej w § 3 komentowanego artykułu jest to, że kobieta, która zawarła umowę o pracę na czas określony albo na okres próbny przekraczający miesiąc, a umowa ta uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, zachowuje status pracownicy do czasu porodu. W dniu porodu traci jednak ten status, a co za tym idzie – jako niepracownicy nie przysługuje jej prawo do urlopu macierzyńskiego. W takiej sytuacji kobieta ma jednak zapewnione prawo do zasiłku macierzyńskiego (art. 30 ust. 4 u.ś.p.u.s. [ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyńśtwa).” (E. Maniewska [w:] K. Jaśkowski, E. Maniewska, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, LEX/el. 2022).

W art. 177 § 3 kodeksu pracy ustawodawca wskazał, że umowę o pracę przedłuża się do dnia porodu. Zatem ten dzień jest ostatnim dniem trwania stosunku pracy. Jako podstawę prawną ustania stosunku pracy należy w świadectwie pracy wpisać art. 30 § 1 pkt 4 kodeksu pracy, z którego wynika, iż umowa o pracę uległa rozwiązaniu wskutek upływu czasu, na jaki była zawarta.

Warto pamiętać, że przedłużeniu do dnia porodu na zasadach opisanych powyżej nie ulega umowa o pracę na czas określony zawarta w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy (art. 177 § 3¹ kodeksu pracy). Umowa „na zastępstwo” rozwiązuje się w terminie w niej określonym. Przedłużona nie zostanie też umowa na czas określony, która uległaby rozwiązaniu przed upływem trzeciego miesiąca ciąży.