Urlop okolicznościowy to szczególne uprawnienie, które przysługuje pracownikowi w razie wystąpienia w jego życiu wyjątkowych okoliczności. Pracownik może skorzystać ze zwolnienia od pracy w celu wzięcia udziału w uroczystościach osobistych lub rodzinnych albo załatwić związane z nimi formalności.  

Wymiar oraz zasady udzielania urlopu okolicznościowego określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 roku w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. Zgodnie z § 15 rozporządzenia, pracodawca ma obowiązek zwolnić pracownika od pracy na czas obejmujący:

1. 2 dni – w razie: ślubu pracownika, urodzenia się jego dziecka, zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy,

2. 1 dzień – w razie: ślubu dziecka pracownika, zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.

Pracownik, który chce skorzystać z urlopu okolicznościowego, powinien złożyć stosowny wniosek do pracodawcy. Jeśli przysługują mu dwa dni wolne, nie musi wykorzystywać ich jednorazowo ani objąć jednym wnioskiem. Dni wolne musza jednak pozostawać w związku z okolicznością uzasadniającą ich udzielenie. Pracodawca może zażądać od pracownika dokumentu potwierdzającego prawo do urlopu – zazwyczaj będzie to akt stanu cywilnego lub inny urzędowy dokument.