Pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę, której dozna pracodawca na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych. Odpowiedzialność odszkodowawcza pracownika oparta jest na zasadzie winy. Dla pociągnięcia pracownika do odpowiedzialności konieczne jest przypisanie mu chociażby winy nieumyślnej. 

Ustawodawca przewidział jednak okoliczności, których zaistnienie powoduje wyłączenie odpowiedzialności pracownika za szkodę powstałą w majątku pracodawcy. Stanowi o nich art. 117 kodeksu pracy. Jedną z przesłanek ekskulpacyjnych jest przyczynienie się pracodawcy lub innej osoby do powstania tej szkody. Z § 1 przywołanego artykułu wynika, że pracownik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę w takim zakresie, w jakim pracodawca lub inna osoba przyczyniły się do jej powstania albo zwiększenia.

„Należy odróżnić przyczynienie się od wyrządzenia szkody (współsprawstwa). Przyczynienie się do szkody może polegać np. na:

1. niewłaściwej organizacji pracy;

2. niestworzeniu właściwych warunków pracy (np. złe oświetlenie, ciasnota);

3. niedostarczeniu odpowiednich jakościowo surowców;

4. braku odpowiednich narzędzi;

5. braku odpowiedniego nadzoru, instruktażu i kontroli;

6. przeciążeniu pracownika pracą.

[…]

Przyczynienie się pracodawcy albo innej osoby do powstania lub zwiększenia szkody musi być oceniane na gruncie teorii adekwatnego związku przyczynowego. Nie każde zatem uchybienie pracodawcy lub innej osoby będzie stanowić o jego przyczynieniu się do powstania lub zwiększenia szkody i tym samym o wyłączeniu lub ograniczeniu materialnej odpowiedzialności pracownika za wyrządzoną szkodę. Taką przyczynę może stanowić tylko uchybienie, które pozostaje w normalnym związku przyczynowym z powstałą szkodą i bez którego szkoda w ogóle lub w takich rozmiarach by nie powstała (por. wyr. SN z 21.3.1985 r., V PR 32/85, niepubl.). Ponadto, dla oceny przyczynienia się pracodawcy albo innej osoby do powstania lub zwiększenia szkody nie ma znaczenia, czy działanie tych osób było zawinione” (Kodeks pracy. Regulacje Covid-19 w prawie pracy. Komentarz, red. prof. dr hab. Arkadiusz Sobczyk).

Pracownik, chcąc zwolnić się od odpowiedzialności, musi wykazać przyczynienie się pracodawcy lub innej osoby do powstania szkody jak i stopień tego przyczynienia.