ZUS
26.06.2023 r.
4 min

Prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku w przypadku orzeczonej separacji

Ekspert PCKP

Skopiuj link
ZUS
26.06.2023r.
4 min

Po spełnieniu określonych przez ustawodawcę warunków z renty rodzinnej mogą skorzystać:

  1. dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;
  2. przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka;
  3. małżonek (wdowa i wdowiec);
  4. rodzice (również ojczyma i macochę oraz osoby przysposabiające).

Wyjątkowo, na podstawie art. 70 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ustawodawca przyznał także prawo do renty rodzinnej byłemu małżonkowi zmarłego. Zgodnie z treścią przywołanego przepisu małżonka rozwiedziona lub wdowa (odpowiednio małżonek rozwiedziony lub wdowiec), która do dnia śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia warunków określonych w ust. 1 lub 2* miała w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową.

„Formalne orzeczenie separacji, potwierdzające zupełny rozkład pożycia, w większym stopniu znamionuje ustanie więzi małżeńskich niż bliżej nieokreślone "niepozostawanie we wspólności małżeńskiej". Zgodnie z art. 614 § 1 k.r.o. [kodeksu rodzinnego i opiekuńczego] orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, chyba że ustawa stanowi inaczej. W wyroku SN [Sądu Najwyższego] z dnia 9 sierpnia 2007 r., I UK 67/07 (OSNPUSiSP 2008, nr 19-20, poz. 297) uznano, iż orzeczenie sądowe o separacji wyklucza prawo wdowy do renty rodzinnej, chyba że miała ona w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. […] Także w nowszym orzecznictwie (zob. wyroki SN: z dnia 18 marca 2015 r., I UK 283/14, LEX nr 1677128; z dnia 27 lipca 2017 r., II UK 308/16, LEX nr 2376894) stwierdzono, że orzeczenie sądowe o separacji wyklucza prawo wdowy do renty rodzinnej na podstawie art. 70 ust. 3, chyba że miała ona w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony, przy uwzględnieniu skutków wynikających z wyroku TK z dnia 13 maja 2014 r., SK 61/13 (OTK-A 2014, nr 5, poz. 52)..” (R. Babińska-Górecka, M. Bartnicki [w:] Komentarz do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych [w:] Emerytury i renty z FUS. Emerytury pomostowe. Okresowe emerytury kapitałowe. Komentarz do trzech ustaw emerytalnych, wyd. I, red. K. Antonów, LEX/el. 2019, art. 70).

 


* 1. Wdowa ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli:

  1. w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy albo
  2. wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole – 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.

2. Prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowa, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wymienionych w ust. 1 pkt 2.