Pracownica, która urodzi dziecko korzysta z urlopu macierzyńskiego. Pierwsze 14 tygodni od dnia porodu przysługuje zawsze matce dziecka, która nie może z niego zrezygnować. Ten czas służy regeneracji jej zdrowia. W przypadku kobiety posiadającej orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji rezygnacja z urlopu macierzyńskiego może nastąpić już po 8 tygodniach. Jednak nie w każdym przypadku kobieta po porodzie może samodzielnie zajmować się dzieckiem. Zdarzają się sytuacje, że również kobieta wymaga opieki i pomocy przy codziennych czynnościach.

W analizowane sytuacji lekarz może wystawić innej osobie, na przykład ojcu dziecka, zwolnienie na opiekę zarówno nad matką, jak i dzieckiem. Jeśli taka osoba jest objęta ubezpieczeniem chorobowym, to może skorzystać z zasiłku opiekuńczego. Przysługuje on za dni, w których dana osoba jest zobowiązana i zmuszona do sprawowania osobistej opieki nad członkiem rodziny.

Powyższe wynika z art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem (zdrowym do ukończenia 8 roku życia, chorym do ukończenia 14 roku życia, dzieckiem niepełnosprawnym) lub innym chorym członkiem rodziny.

Za członków rodziny uważa się małżonka, rodziców, rodzica dziecka, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku powyżej 14 lat – jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki (art. 32 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa). Co ważne, na podstawie przywołanego wyżej przepisu, matka dziecka nie musi pozostawać w związku małżeńskim z ojcem dziecka, aby ten mógł skorzystać z zasiłku opiekuńczego. 

Zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki. W przypadku sprawowania opieki nad matką dziecka i nowonarodzonym dzieckiem uprawniony będzie mógł go pobierać łącznie przez okres nie dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym.