Już każdy przypadek podejrzenia choroby zawodowej pracodawca powinien zgłosić niezwłocznie właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy.

Kolejne obowiązki pracodawcy, w omawianym zakresie, ustawodawca określił w art. 235 § 3 kodeksu pracy. „W art. 235 § 3 k.p. [kodeksu pracy] ustawodawca wskazuje obowiązki pracodawcy powstające w drugiej fazie procedury ustalania choroby zawodowej, tj. w fazie jej rozpoznania. Zanim jednak poddamy analizie treść powinności obciążających pracodawcę, na tym etapie procedury konieczne jest wyjaśnienie istoty fazy rozpoznawania choroby zawodowej. Jest to faza poprzedzająca stwierdzanie choroby zawodowej. Tych dwóch etapów nie można utożsamiać. Tryb rozpoznawania choroby zawodowej toczy się przed właściwymi jednostkami orzeczniczymi w rozumieniu § 5 ust. 1 i 2 r.ch.z. [rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 roku w sprawie chorób zawodowych], a więc z udziałem uprawnionego lekarza, etap stwierdzania choroby zawodowej zaś toczy się przed państwowym inspektorem sanitarnym na podstawie procedury administracyjnej. Istotą fazy rozpoznania choroby zawodowej jest wydanie przez uprawnionego lekarza orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo braku podstaw do jej rozpoznania. Zgodnie z § 6 r.ch.z. lekarz wydaje stosowne orzeczenie, biorąc pod uwagę trzy zasadnicze kryteria, a mianowicie:

• wyniki badań lekarskich oraz dokumentację medyczną,
• dokumentację przebiegu zatrudnienia pracownika lub byłego pracownika,
• ocenę narażenia zawodowego.

(T. Wyka [w:] Kodeks pracy. Komentarz. Tom II. Art. 94-304(5), wyd. VI, red. K. W. Baran, Warszawa 2022, art. 235.).

Na podstawie art. 235 § 3 kodeksu pracy w razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej, pracodawca jest obowiązany:

1. ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym;
2. przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze;
3. zapewnić realizację zaleceń lekarskich.

„Trzeci etap procedury ustalania choroby zawodowej, z którym ustawodawca wiąże określone obowiązki po stronie pracodawcy (art. 235 § 4 i 5 k.p. [kodeksu pracy]), polega na stwierdzeniu choroby zawodowej” (T. Wyka [w:] Kodeks pracy. Komentarz. Tom II. Art. 94-304(5), wyd. VI, red. K. W. Baran, Warszawa 2022, art. 235). Zgodnie z treścią art. 235 § 4 kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr obejmujący przypadki stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby. „Niespełnienie przez pracodawcę powyższych wymagań w postaci na przykład przedstawienia w rejestrze niezgodnych z prawdą informacji jest uznane za wykroczenie przeciwko prawom pracownika i na podstawie art. 283 § 2 pkt 6 k.p. zostało zabezpieczone karą grzywny. Natomiast w świetle art. 221 k.k. [kodeksu karnego] zachowanie pracodawcy polegające na niesporządzeniu wymaganej dokumentacji, do której należy prowadzenie rejestru chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby, jest zagrożone karą grzywny do 180 stawek dziennych albo karą ograniczenia wolności” (T. Wyka [w:] Kodeks pracy. Komentarz. Tom II. Art. 94-304(5), wyd. VI, red. K. W. Baran, Warszawa 2022, art. 235.).

Zgodnie z art. 235 § 5 kodeksu pracy pracodawca przesyła zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej do instytutu medycyny pracy wskazanego w przepisach wydanych na podstawie art. 237 § 1¹ (tj. Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera w Łodzi) oraz do właściwego państwowego inspektora sanitarnego. Dokonuje tego niezwłocznie po zakończeniu postępowania mającego na celu ustalenie uszczerbku na zdrowiu lub niezdolności do pracy w związku ze stwierdzoną chorobą zawodową pracownika lub byłego pracownika. Pracodawca powinien dokonać zgłoszenia na formularzu, według wzoru stanowiącego załącznik nr 10 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 1 sierpnia 2002 roku w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób.