Dotychczas matkom, które straciły ciążę, przysługiwał zasiłek macierzyński pod warunkiem ustalenia płci dziecka martwo urodzonego. W wielu przypadkach jest to bardzo trudne albo wręcz niemożliwe, bo do 16. tygodnia ciąży, aby to zrobić, należy przeprowadzić badania DNA, które nie są refundowane. Przepisy te ulegną jednak zmianie. Niedługo wejdą w życie nowelizacje rozporządzeń w tym zakresie.

Zasiłek macierzyński przysługuje za okres opieki sprawowanej nad nowonarodzonym dzieckiem w czasie udzielonego urlopu macierzyńskiego. W przypadku urodzenia przy porodzie jednego dziecka zasiłek ten przysługuje przez okres 20 tygodni. Jeżeli dojdzie do urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie to pracownicy przysługuje 31 tygodni urlopu macierzyńskiego, a w razie urodzenia większej liczby dzieci – o kolejne 2 tygodnie więcej z każdym dzieckiem, jednak nie więcej niż 37 tygodni.

W razie urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni życia, pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Pracownicy, która urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, przysługuje w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu. (art. 180¹ § 1 Kodeksu pracy). Natomiast zgodnie z treścią art. 180¹ § 2 Kodeksu pracy, w przypadku zgonu dziecka po upływie 8 tygodni życia, pracownica zachowuje prawo do urlopu macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Oczywiście pracownicy, która urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, nadal przysługuje w takim wypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu, nie krócej jednak niż przez 7 dni od dnia zgonu dziecka.

W celu skorzystania z powyższych uprawnień konieczne jest załatwienie formalności. W przypadku poronienia (przed 22. tygodniem ciąży) lub martwego urodzenia (po 22. tygodniu ciąży) szpital wystawia kartę martwego urodzenia. Na podstawie tego dokumentu Urząd Stanu Cywilnego wystawia akt urodzenia z adnotacją o urodzeniu martwego dziecka. To właśnie akt urodzenia z adnotacją o zgonie stanowi dokument uprawniający do otrzymania zasiłku macierzyńskiego. Jednak kartę martwego urodzenia można wystawić wyłącznie wtedy, gdy da się ustalić płeć dziecka.

Aby uprościć te procedury zostały zmienione dwa rozporządzenia:

• rozporządzenie w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków,
• rozporządzenie w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno–rentowe – dot. zasiłku pogrzebowego.

Rozporządzenia zmieniające zostały podpisane przez Ministrę Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej 21 lipca 2025 roku i wejdą w życie 14 dni po ich opublikowaniu.

Według nowych przepisów, jeśli akt urodzenia nie zostanie sporządzony, to podstawą uzyskania świadczeń może być zaświadczenie o martwym urodzeniu bez względu na czas trwania ciąży, wydane na podstawie dokumentacji medycznej. Zaświadczenie może być wydane przez: lekarza posiadającego tytuł specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii lub lekarza w trakcie odbywania specjalizacji w tej dziedzinie albo położną.

Wprowadzone zmiany ujednolicą zasady korzystania z zasiłku macierzyńskiego niezależnie od tego, czy da się ustalić płeć dziecka, czy też nie. „Ważną kwestią jest również odbiurokratyzowanie i uproszczenie przyznawania prawa do świadczeń, gdyż kwestia uprawnienia do świadczenia powinna być uzależniona od faktu urodzenia dziecka (w tym martwego, bez względu na czas trwania ciąży), a nie od stwierdzenia płci tego dziecka” (Uzasadnienie do projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków).