Podstawowym obowiązkiem pracodawcy w stosunku pracy jest wypłata wynagrodzenia pracownikowi za wykonaną przez niego pracę. Wynagrodzenie powinno zostać wypłacone w odpowiedniej kwocie, w formie wybranej przez pracownika – do rąk własnych albo na rachunek bankowy, w z góry uzgodnionym terminie. Pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę. 

Istnieją jednak wyjątki od powyższej zasady. Pracodawca może otrzymać orzeczenie sądowe, z którego wynikać będzie zobowiązanie do wypłacania całości lub części wynagrodzenie za pracę należnego pracownikowi do rąk jego małżonka. Dzieje się tak w oparciu o treść art. 28 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z jego treścią, jeżeli jeden z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu nie spełnia ciążącego na nim obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, sąd może nakazać, ażeby wynagrodzenie za pracę albo inne należności przypadające temu małżonkowi były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka.

Niespełnianie ciążącego na pracowniku – małżonku obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny występuje wtedy, gdy małżonek, którego dotyczy wniosek, nie przekazuje zarobionych pieniędzy na zaspokojenie potrzeb rodziny. Przesłanka ta nie zachodzi, jeżeli małżonek realizuje całość albo część swoich obowiązków poprzez pracę we wspólnym gospodarstwie domowym lub wychowując dzieci.

Warunkiem wystąpienia o wydanie nakazu jest pozostawanie przez współmałżonków we wspólnym pożyciu. Przepis art. 28 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie będzie miał zatem zastosowania, jeżeli małżonkowie pozostają w separacji faktycznej. Natomiast w razie ustania wspólnego pożycia w toku postepowania sądowego wydanie nakazu staje się niemożliwe.

Warto zwrócić uwagę, że nakaz może obejmować wynagrodzenie za pracę, ale także należności z innej prowadzonej przez małżonka działalności zarobkowej, w szczególności zarobki uzyskiwane z tytułu wykonywania umów cywilnoprawnych. W judykaturze oraz w doktrynie pojawiły się głosy krytycznej co do możliwości objęcia nakazem należności uzyskiwanych z usług świadczonych incydentalnie.

Nakaz jest wysyłany przez sąd do zakładu pracy, w którym jest zatrudniony małżonek, przeciwko któremu został złożony wniosek. Na jego podstawie zakład pracy całość albo odpowiednią część należnego pracownikowi wynagrodzenia wypłaca do rąk małżonka, który wystąpił o wydanie nakazu. W wyniku wydania nakazu pozwany małżonek traci uprawnienie do pobierania wynagrodzenia za pracę. Z nakazu wynika także zakaz dokonywania przez zobowiązanego małżonka czynności rozporządzających względem wynagrodzenia za pracę. Natomiast pracodawca zobowiązany jest do niewypłacania wynagrodzenia do rąk zobowiązanego pracownika.

Omawiany nakaz pełni funkcje alimentacyjne, czyli służy zaspokojeniu potrzeb rodziny, bez konieczności przeprowadzenia egzekucji komorniczej. Wszczęcie postępowanie o jego wydanie nie wyłącza jednak możliwości wystąpienia o alimenty na podstawie art. 27 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.