Kary porządkowe pracodawca może nakładać za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy. Ponadto podstawą do nałożenia kary porządkowej może być opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości albo w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu lub spożywanie alkoholu lub zażywanie środka działającego podobnie do alkoholu w czasie pracy.

Karami porządkowymi są:

• kara upomnienia,
• kara nagany,
• kara pieniężna.

Aby pracodawca mógł zastosować odpowiedzialność porządkową wobec pracownika, to muszą zostać spełnione przesłanki określone przez ustawodawcę. Są to:

• wina pracownika (co wynika z istoty tej odpowiedzialności oraz z art. 111 kodeksu pracy),
• bezprawność jego zachowania, polegająca na naruszeniu obowiązków określonych w przepisie art. 108 § 1 i 2 kodeksu pracy.

Wina rozumiana jest jako niewłaściwy stosunek psychiczny pracownika do jego obowiązków. Jest to subiektywny element odpowiedzialności porządkowej. Ziszczenie się odpowiedzialności porządkowej pracownika może być następstwem zarówno winy umyślnej (mającej miejsce najczęściej), jak i nieumyślnej. Niemożność przypisania pracownikowi winy wyłącza jego odpowiedzialność. Taka sytuacja może mieć miejsce z uwagi na brak poczytalności, nieudolność, błąd oraz stan wyższej konieczności. Wskazane okoliczności stanowią przypadki wyłączające winę.

Bezprawność w przypadku odpowiedzialności porządkowej oznacza naruszenie określonego obowiązku pracowniczego. Ustawodawca określił zamknięty katalog naruszeń w art. 108 § 1 i 2 kodeksu pracy, czyli: 

• nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy,
• nieprzestrzeganie przepisów bhp i przeciwpożarowych,
• nieprzestrzeganie przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy,
• opuszczanie pracy bez usprawiedliwienia,
• stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwym lub spożywanie alkoholu
  w czasie pracy.

Może to być czyn jednorazowy lub ciągły, składający się z wielu przewinień. Jeżeli pracownik jednym zachowaniem narusza jednocześnie kilka obowiązków, to mówimy nie o kilku przewinieniach porządkowych, lecz o jednym, charakteryzującym się większą szkodliwością niż zachowanie naruszające jeden z tych obowiązków. Pracownik może być wtedy ukarany surowszą karą, ale ponosi za ten czyn odpowiedzialność tylko jeden raz.

Trzeba pamiętać, że naruszenie innych obowiązków pracowniczych niż wymienione powyżej nie uprawnia do zastosowania kary porządkowej.