Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika, który nie ma aktualnego orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na danym stanowisku. Pracownik jest zobowiązany poddać się badaniom wstępnym, okresowym, a w ściśle określonych przypadkach także kontrolnym. Badania wstępne i kontrolne wykonuje się przed dopuszczeniem do pracy, natomiast okresowe w czasie pracy.
Definicję wypadku przy pracy zawiera art. 3 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy Jest to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Natomiast definicję wypadku w drodze do pracy lub z pracy zawiera art. 57b ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jest to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. W myśl art. 57b ust. 2 tej ustawy za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu również drogę do miejsca lub z miejsca:
- innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego;
- zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych;
- zwykłego spożywania posiłków;
- odbywania nauki lub studiów.
Obowiązek poddawania się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim jest jednym z podstawowych obowiązków pracownika wynikających ze stosunku pracy (art. 211 pkt 5 kodeksu pracy). Okresowe badania lekarskie powinny być wykonywane w godzinach pracy na podstawie skierowania wydawanego przez pracodawcę, które ma charakter polecenia służbowego. W tym kontekście przejawia się związek zdarzenia z pracą, do którego doszło „podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika poleceń przełożonych” (art. 3 ust 1 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy) a jednocześnie „w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy, a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy” (art. 3 ust 1 pkt 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy). Dlatego też wypadek, którego pracownik dozna w drodze na okresowe badania lekarskie, powinien zostać zakwalifikowany jako wypadek przy pracy. Trzeba jednak pamiętać, że okoliczności każdego przypadku są różne. W konsekwencji, prawidłowej kwalifikacji w każdej sytuacji dokonuje powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy.