Pracodawca, który chce odwołać pracownika z urlopu, zasadniczo ogranicza jego konstytucyjne prawo do wypoczynku. Dlatego też, aby móc skorzystać z przewidzianego w art. 167 kodeksu pracy uprawnienia, pracodawca musi zbadać, czy wystąpiły łącznie dwie przesłanki:

1. czy zaistniały okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili rozpoczęcia przez pracownika urlopu,
2. czy powrót pracownika do pracy jest konieczny dla zapewnienia prawidłowego toku procesu pracy, na przykład pracownik przebywający na urlopie posiada szczególne kwalifikacje niezbędne do usunięcia awarii.

Warto pamiętać, że „skuteczne odwołanie pracownika z urlopu wymaga od pracodawcy złożenia jednoznacznego oświadczenia woli w sposób pozwalający pracownikowi zapoznać się z jego treścią (art. 167 § 1 w zw. z art. 300 k.p. [kodeksu pracy] i art. 61 k.c.[kodeksu cywilnego]). Wymogu tego nie spełnia wysłanie przez pracodawcę wiadomości na prywatną skrzynkę mailową pracownika, zwłaszcza gdy takiego środka komunikacji nie wykorzystywano wcześniej do komunikacji między stronami stosunku pracy.” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2017 roku, sygn. II PK 26/16). Pracodawca musi skontaktować się z pracownikiem efektywnie. Może to zrobić telefonicznie, jednak pracownik nie ma obowiązku odbierania w trakcie urlopu telefonu służbowego, czy połączeń od przełożonego.

Co do zasady pracownik ma obowiązek zastosować się do polecenia pracodawcy. „Odwołanie z urlopu jest poleceniem (art. 100 § 1 k.p. [kodeksu pracy]). Jeżeli jest zgodne z prawem, to za jego niewykonanie grożą pracownikowi sankcje przewidziane w Kodeksie pracy aż do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia (art. 52 k.p. [kodeksu pracy]).” (K. Jaśkowski [w:] E. Maniewska, K. Jaśkowski, Kodeks pracy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2023).

Nie ulega wątpliwości, że może się tak zdarzyć, iż polecenie pracodawcy nie wypełnia opisanych wyżej i przewidzianych przez ustawodawcę warunków. W takich okolicznościach pracownik może odmówić jego wykonania i nie skróci urlopu. „Jeżeli pracodawca odwołał pracownika z urlopu sprzecznie z przepisami Kodeksu pracy, to ponosi odpowiedzialność na podstawie odpowiednio stosowanych przepisów Kodeksu cywilnego, a więc w szczególności także za utracone przez pracownika korzyści (art. 361 § 2 i art. 471 k.c. [kodeksu cywilnego] w zw. z art. 300 k.p. [kodeksu pracy]). (K. Jaśkowski [w:] E. Maniewska, K. Jaśkowski, Kodeks pracy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2023, art. 167.) Organem właściwym do rozstrzygania sporów dotyczących zasadności odwołania z urlopu oraz rozwiązania stosunku pracy w następstwie odmowy przerwania urlopu jest sąd pracy.