Powyższe wynika z ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Ustawodawca stwierdza w niej zarówno istnienie obowiązku pracownika spełniającego wskazane wyżej kryteria poddania się takim badaniom (art. 6 ust. 1 pkt 6), jaki i pracodawcy skierowania go na nie (art. 6 ust. 2 pkt 3).

Realizacja przez pracownika i pracodawcę nałożonych na nich przez ustawę obowiązków umożliwia wykrycie ewentualnej choroby zakaźnej u pracownika oraz rozpoczęcie jej leczenia. Zapobiega również rozprzestrzenianiu się tej choroby na pozostałych pracowników lub osoby trzecie.

W praktyce, w przypadku, gdy na badania sanitarno-epidemiologiczne kieruje pracodawca, są one wykonywane przez lekarza medycyny pracy.

Na podstawie przeprowadzanych przez lekarza (najczęściej medycyny pracy) badań, wystawia się orzeczenie lekarskie:

• o zdolności do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby;
• o czasowych lub trwałych przeciwwskazaniach do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby.

Jak wynika z art. 10 ust. 1 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi osoby, u których orzeczono czasowe lub trwałe przeciwwskazania do wykonywania prac, nie mogą wykonywać tych prac. Pracodawca lub zlecający wykonanie prac jest obowiązany, z zachowaniem poufności, niezwłocznie odsunąć pracownika lub wykonującego prace od wykonywania tych prac.

Koszty badań epidemiologiczno-sanitarnych obciążają pracodawcę (art. 8 ust. 4 ustawy). Pracodawca nie może uchylić się od obowiązku ich poniesienia, a także zażądać ich zwrotu. Nie jest to możliwe również w przypadku wcześniejszego rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę.