W Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opracowano projekt ustawy zmieniającej ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych, który może diametralnie zmienić zasady dotyczące aktywności pracowników podczas zwolnień lekarskich. Jednym z kluczowych założeń projektu jest między innymi dopuszczalność podejmowania w tym czasie aktywności zawodowej.

Obecnie wszelkie działania podejmowane przez pracownika w okresie zwolnienia lekarskiego powinny zmierzać wyłącznie do odzyskania zdolności do pracy. Wykonywanie czynności sprzecznych z takim podstawowym celem zwolnienia lekarskiego może skutkować utratą prawa do zasiłku chorobowego. Sposób wykorzystywania zwolnienia jest badany i oceniany przez ZUS. Najczęstszą przesłanką utraty prawa do zasiłku chorobowego jest wykonywanie pracy zarobkowej. To może się jednak niedługo zmienić.

Omawiana nowelizacja ma na celu doprecyzowanie pojęcia pracy zarobkowej. Zgodnie z jej brzmieniem pracą zarobkową, której wykonywanie w czasie zwolnienia, będzie skutkowało utratą prawa do zasiłku chorobowego, będzie każda czynność mająca charakter zarobkowy, niezależnie od stosunku prawnego będącego podstawą jej wykonania (art. 17 ust. 1a). Nie będą mieściły się w tej definicji czynności incydentalne, których podjęcia w okresie zwolnienia od pracy wymagają istotne okoliczności (a nie polecenie pracodawcy). Warto zauważyć, że taka treść przepisu nie rozwieje wszelkich wątpliwości i może prowadzić do nadużyć.

Ponadto projektowany art. 17 ust. 1b przewiduje, że aktywnością niezgodną z celem zwolnienia od pracy, czyli drugą przesłanką wyłączającą prawo do zasiłku chorobowego, będą wszelkie działania utrudniające lub wydłużające proces leczenia lub rekonwalescencję.  Nie będą to zwykłe czynności dnia codziennego lub czynności incydentalne, których podjęcia w okresie zwolnienia od pracy wymagają istotne okoliczności.

Istotną nowością ma być możliwość wykonywania pracy w okresie zwolnienia lekarskiego przez osoby zatrudnione u co najmniej dwóch pracodawców. W przypadku ubezpieczonego spełniającego warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym z co najmniej dwóch tytułów do tych ubezpieczeń, niezdolność do pracy z powodu choroby może zostać stwierdzona odrębnie dla każdego z tych tytułów. Lekarz powinien wystawić niezależne zwolnienia od pracy. Może się bowiem zdarzyć, że każda z wykonywanych prac będzie wymagała innego rodzaju aktywności i chory pracownik będzie mógł świadczyć jeden rodzaj pracy, ale choroba będzie mu uniemożliwiać wykonywanie drugiej. Dlatego też przewidziano w art. 17 ust. 1d, że jeżeli praca zarobkowa w ramach określonego tytułu może być wykonywana z uwagi na rodzaj tej pracy, na żądanie ubezpieczonego można nie wystawić zwolnienia od pracy z tego tytułu. W takiej sytuacji możliwe będzie jednoczesne pobieranie wynagrodzenia za pracę i zasiłku chorobowego.

Projekt nowelizacji jest na etapie uzgodnień w ramach prac Rady Ministrów. Wejście w życie nowych przepisów jest planowane na 1 stycznia 2026 roku.