Pracą w godzinach nadliczbowych jest praca ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy.

Ustawodawca dopuszcza ją jedynie w ściśle określonych przypadkach i w określonym wymiarze. Dlatego też powinna mieć charakter nadzwyczajny i wyjątkowy. Praktyka pracodawców, którzy planują z wyprzedzeniem pracę ponadwymiarową dla swoich pracowników, nie jest prawidłowa.

Praca w godzinach nadliczbowych dopuszczalna jest w ściśle określonych w art. 151 § 1 kodeksu pracy okolicznościach. Są to:

• konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii (zdarzenia nagłe, których nie można było przewidzieć, stanowiące zagrożenie dla wymienionych dóbr),
• szczególne potrzeby pracodawcy (według doktryny i w judykatury – sytuacje wyjątkowe, niemające charakteru typowego, odróżniające się od zwykłych potrzeb związanych z prowadzoną działalnością).

W doktrynie można spotkać się z wypowiedziami dopuszczającymi planowanie pracy w godzinach nadliczbowych. Zwolennicy tego poglądu zastrzegają jednak, iż może to mieć miejsce jedynie w wyjątkowych sytuacjach, gdy pracodawca z wyprzedzeniem wie o konieczności zwiększenia zapotrzebowania na pracę. Niemniej jednak, nadal u podstaw takich działań muszą leżeć okoliczności wyjątkowe.