Ustawodawca w art. 229 kodeksu pracy przewiduje trzy podstawowe badania: wstępne, okresowe i kontrolne. W pierwszym przypadku – w świetle powołanego powyżej przepisu – są one wykonywane przed dopuszczeniem do pracy. Okresowe badania profilaktyczne natomiast powinny być przeprowadzone przed upływem terminu wskazanego przez uprawnionego lekarza. Kontrolne badania lekarskie – przed dopuszczeniem pracownika do pracy po powrocie z nieobecności spowodowanej chorobą trwającą dłużej niż 30 dni. Pracodawca nie może bowiem dopuścić zatrudnionego do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonywania pracy. Warto kierować pracowników na okresowe badania lekarskie z odpowiednim wyprzedzeniem, aby zachowana była ciągłość ważności tych badań.

Może się zdarzyć, że pracownik nie będzie chciał się poddać badaniom lekarskim, na które skieruje go pracodawca. Jak wynika z art. 212 kodeksu pracy osoba kierująca pracownikami jest obowiązana m.in. egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami. Zatem to kierownik powinien dyscyplinować podległego pracownika. Natomiast w świetle art. 100 § 1 i § 2 kodeksu pracy pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Pracownik jest obowiązany w szczególności przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Zgodnie natomiast z art. 211 kodeksu pracy jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest poddawanie się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosowanie się do wskazań lekarskich.

Zatem z powyższego należy wywnioskować, że odmowa poddania się badaniom stanowi naruszenie obowiązków pracowniczych. To natomiast może skutkować wdrożeniem odpowiedzialności porządkowej na podstawie art. 108 i następnych kodeksu pracy i nałożeniem kary upomnienia, nagany lub kary pieniężnej.

Dodatkową konsekwencją, jaka może dotknąć pracownika, który wskutek niepoddania się badaniom lekarskim nie uzyska zaświadczenia uprawniającego go do podjęcia pracy, jest utrata prawa do wynagrodzenia. Jak wynika z art. 80 kodeksu pracy wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Żaden przepis nie przewiduje jednak konieczności wypłaty wynagrodzenia pracownikowi za okres nieświadczenia pracy w związku z niepoddaniem się badaniom lekarskim.