Stosownie do dyspozycji z art. 21 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł.
Przedmiotowe zwolnienie ma zastosowanie wyłącznie do pracowników, których miejsce zamieszkania jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, i którzy równocześnie nie korzystają z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów określonych w art. 22 ust. 2 pkt 3 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 21 ust. 14 wspominanej ustawy).
Możliwość skorzystania ze zwolnienia nie jest uzależniona od charakteru miejsca, w którym zapewniono pracownikowi zakwaterowanie, jak i formy, w jakiej pracownik otrzymuje świadczenie. Zwolnione z podatku jest zatem świadczenie polegające na zapewnieniu pracownikowi zakwaterowania bez względu na to, czy polega ono na wynajęciu przez pracodawcę dla pracownika pokoju w hotelu lub zwrocie poniesionych przez pracownika wydatków tytułem wynajęcia odpowiedniego lokalu.
Przedmiotowe zwolnienie zastosowanie ma wyłącznie do pracowników. Nie korzysta z niego wartość świadczeń poniesionych przez płatnika tytułem pokrycia kosztów zakwaterowania osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, np. umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług, umowy o dzieło.
Zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 19 nie ma charakteru nieograniczonego. Z przepisu wynika bowiem, iż wolna od podatku jest wartość świadczeń poniesionych przez pracodawcę do wysokości nieprzekraczającej kwoty 500 zł w miesiącu. Limit ten dotyczy tylko jednego pracownika. Opodatkowaniu podlega zatem wartość świadczenia przypadającego na jednego pracownika w danym miesiącu, która stanowi nadwyżkę powyżej kwoty 500 zł.
Wartość świadczenia pracodawcy winna zostać ustalona w oparciu o zasady określone w art. 11 ust. 2a pkt 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z przepisu tego wynika, iż wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się, jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione – według cen zakupu, a jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku – według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku.
Przedmiotowe zwolnienie nie ma zastosowania do wydatków poniesionych przez pracodawcę w celu zapewnienia noclegu pracownikom będącym w podróży służbowej. Są one zwolnione z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten zwalnia z podatku dochodowego wartość diet i innych należności za czas podróży służbowej pracownika do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju. Zwolnienie przysługuje, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione:
- w celu osiągnięcia przychodów lub
- w celu realizacji zadań organizacji i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów odrębnych ustaw, lub
- przez organy (urzędy) władzy lub administracji państwowej albo samorządowej oraz jednostki organizacyjne im podległe lub przez nie nadzorowane, lub
- przez osoby pełniące funkcje obywatelskie w związku z wykonywaniem tych funkcji (art. 21 ust. 12 ustawy).