Po porodzie kobieta i nowonarodzone dziecko mogą wymagać opieki. Kobieta powracająca do domu po pobycie w szpitalu nie zawsze jest zdolna do samodzielnej opieki nad dzieckiem. Na przykład po zabiegu chirurgicznym, jakim jest cesarskie cięcie sama wymaga pomocy przy codziennych czynnościach. W takich okolicznościach lekarz może wystawić ojcu dziecka zwolnienie na opiekę nad obojgiem.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem (zdrowym do ukończenia 8 roku życia, chorym do ukończenia 14 roku życia, dzieckiem niepełnosprawnym) lub innym chorym członkiem rodziny.

Za członków rodziny, o których mowa w ust. 1 pkt 3, uważa się małżonka, rodziców, rodzica dziecka, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku powyżej 14 lat – jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki (art. 32 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa). Co ważne, na podstawie przywołanego wyżej przepisu, matka dziecka nie musi pozostawać w związku małżeńskim z ojcem dziecka, aby ten mógł skorzystać z zasiłku opiekuńczego.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki, nie dłużej jednak niż przez okres:

• 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dziećmi, zdrowymi do ukończenia przez nie 8 roku życia lub chorymi do ukończenia 14 roku życia;
• 30 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dziećmi niepełnosprawnymi do ukończenia przez nie 18 roku życia (chorymi i zdrowymi, ale w ściśle określonych przypadkach);
• 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad innymi chorymi członkami rodziny.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi członkami rodziny za okres nie dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym. W przypadku gdy opieka jest sprawowana wyłącznie nad osobami, o których mowa w art. 32 ust. 1 pkt 2a, 2b (niepełnosprawnymi dziećmi do ukończenia przez nie 18 roku życia) i 3 (innymi chorymi członkami rodziny) , zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie za okres nie dłuższy niż 30 dni w roku kalendarzowym.