Pracownik, który znajdzie się w trudnej sytuacji życiowej, może otrzymać od pracodawcy jednorazową pomoc. Środki te zazwyczaj mają charakter bezzwrotny i służą przeciwdziałaniu skutkom zdarzeń losowych, które dotknęły pracownika.

Zapomoga może być wypłacona przez pracodawcę w związku z zaistnieniem indywidualnych zdarzeń losowych, klęską żywiołową, długotrwałą chorobą lub śmiercią. Zasady jej przyznania oraz wysokość powinny określać odpowiednie przepisy. Zazwyczaj są to regulacje wewnątrzzakładowe. Stosowne normy zawierają również przepisy powszechnie obawiającego prawa, np. art. 72 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela przyznaje nauczycielom prawo do zapomogi zdrowotnej. Zdarzają się również sytuacje, że pomimo braku stosownej regulacji prawnej pracodawca podejmuje decyzję o jej wypłacie.

W związku z tym, że omawiane zapomogi są wypłacane przez pracodawcę i mają związek z łączącym strony stosunkiem pracy, to powinny być one kwalifikowane jako przychód pracownika ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Korzysta on jednak ze zwolnienia od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z treścią przywołanego przepisu wolne od podatku dochodowego są zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci:

• z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, z funduszy związków zawodowych lub zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra – niezależnie od ich wysokości,
• z innych źródeł – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 6000 zł.

Pracodawca jest zobowiązany każdorazowo ocenić, czy okoliczności, które dotknęły pracownika, spełniają warunki opisane powyżej, a także czy czynią zadość pozostałym warunkom zwolnienia od opodatkowania. Zadaniem pracownika jest potwierdzenie we właściwy sposób (odpowiednimi dowodami) zajście zdarzenia losowego.