ZUS nie ma takich uprawnień, może natomiast wystąpić do sądu upadłościowego, o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek, na okres od trzech do dziesięciu lat. Sąd zaś może na podstawie art. 373 ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. nr 60, poz. 535 ze zm.) wydać orzeczenie, wobec osoby, która ze swej winy:
- będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości wniosku o ogłoszenie upadłości albo
- po ogłoszeniu upadłości nie wydała lub nie wskazała majątku, ksiąg handlowych, korespondencji lub innych dokumentów upadłego, do których wydania lub wskazania była zobowiązana z mocy ustawy, albo
- po ogłoszeniu upadłości ukrywała, niszczyła lub obciążała majątek wchodzący w skład masy upadłości, albo
- jako upadły w toku postępowania upadłościowego nie wykonała innych obowiązków ciążących na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądu albo sędziego-komisarza, albo też w inny sposób utrudniała postępowanie.
Dodatkowo, sąd upadłościowy może orzec, na okres od trzech do dziesięciu lat, zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek dla osoby, wobec której:
- już co najmniej raz ogłoszono upadłość, z umorzeniem jej długów po zakończeniu postępowania upadłościowego;
- ogłoszono upadłość nie dawniej niż pięć lat przed ponownym ogłoszeniem upadłości.
Wszczęcie postępowania następuje wyłącznie na wniosek, który może złożyć Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako wierzyciel.