Pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy wskutek swojego działania lub zaniechania. W pewnych przypadkach może uniknąć negatywnych konsekwencji. Kodeks pracy przewiduje sytuacje, w których odpowiedzialność pracownika jest wyłączona. Jedną z nich jest działanie w ramach ryzyka pracodawcy.

Zgodnie z art. 117 Kodeksu pracy pracownik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę:

1. w takim zakresie, w jakim pracodawca lub inna osoba przyczyniły się do jej powstania albo zwiększenia,

2. wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka.

Ryzyko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej obciąża wyłącznie pracodawcę. Oznacza to, że pracownikowi nie można przypisać winy za powstanie szkód, które są normalnym następstwem działalności pracodawcy. Tym samym wyłączona jest odpowiedzialność pracownika za wyniki działalności pracodawcy, której prowadzenie związane jest z wystąpieniem elementu niepewności co do rezultatu działania, np. przy prowadzeniu działalności doświadczalnej, eksperymentalnej, prototypowej. Pracownik nie może ponosić ryzyka związanego z prowadzoną przez pracodawcę działalnością gospodarczą. Ryzyko to ponosi wyłącznie pracodawca, a jego skutków nie może scedować na pracownika (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 1998 r., sygn. akt I PKN 49/98). Pracownik, który dokonuje w imieniu pracodawcy typowych czynności, pozostających w normalnym związku z działalnością pracodawcy, nie powinien być obarczony ryzykiem prowadzonej przez pracodawcę działalności gospodarczej. Wyłączenie odpowiedzialności nie znajdzie zastosowania, jeżeli pracownik działa w sposób oczywiście sprzeczny z przepisami prawa, a wynikająca z takich aktywności szkoda pozostawała w normalnym, tj. adekwatnym, związku przyczynowym z bezprawnym ich dokonywaniem przez pracownika (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2007 r., sygn. akt I PK 252/06).

Działanie pracownika mieści się w granicach dopuszczalnego ryzyka, jeżeli spełnione są następujące przesłanki:

a. celem działania pracownika jest dobro pracodawcy,

b. występuje zgodność przewidywań z regułami doświadczenia życiowego, a w przypadkach skomplikowanych – ze stanem wiedzy w danej dziedzinie,

c. prawdopodobieństwo powodzenia eksperymentu przewyższa możliwość wystąpienia szkody, a wielkość oczekiwanych korzyści przewyższa wysokość ewentualnej szkody.