Skopiuj link
Odpowiedź:
Ustawodawca w art. 73 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1189 z późn. zm.), zwanej dalej Kartą Nauczyciela, przyznał nauczycielom prawo do urlopu dla poratowania zdrowia. Celem tego urlopu jest poprawa stanu zdrowia nauczyciela w następstwie przeprowadzenia leczenia zaleconego przez lekarza. Nie jest on związany z zaistnieniem ryzyka czasowej lub długotrwałej utraty zdolności do pracy wskutek choroby. Urlop dla poratowania zdrowia stanowi świadczenie pracownicze, przysługujące w ramach stosunku pracy łączącego nauczyciela ze szkołą, zbliżone w swej konstrukcji i w celu do urlopu wypoczynkowego, przysługujące wyłącznie nauczycielom (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2012 r., sygn. akt III PZP 1/12).
Urlop dla poratowania zdrowia udzielony może zostać nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony, po przepracowaniu co najmniej 7 lat w szkole. Udziela go dyrektor szkoły (art. 73 ust. 1 Karty Nauczyciela).
Wymóg siedmioletniego okresu pracy w szkole dotyczy wyłącznie udzielenia pierwszego urlopu dla poratowania zdrowia (art. 73 ust. 4 zd. 2 Karty Nauczyciela). Okres ten powinien przypadać bezpośrednio przed datą rozpoczęcia urlopu (art. 73 ust. 4 zd. 1 Karty Nauczyciela). Wliczają się do niego okresy faktycznie świadczonej pracy. Jednakże przepis art. 73 ust. 3 Karty Nauczyciela pozwala na wliczenie do niego okresu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby oraz urlopu innego niż wypoczynkowy, trwających łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy. W przypadku gdy okres niezdolności do pracy i urlopu trwają dłużej niż 6 miesięcy, wymagany okres pracy przedłuża się o ten okres.
Okres 7 lat w pracy w szkole powinien być przepracowany w pełnym wymiarze zajęć, tj. na pełen etat. Stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 grudnia 2012 r., sygn. akt II PK 137/12.
W jego ocenie za taką interpretacją przepisu przemawia wykładnia zarówno językowa, jak i funkcjonalna. Stwierdził on, iż „omawiany przepis ma postać zdania wielokrotnie złożonego o odwróconym szyku i w związku z tym przy poszukiwaniu związków między poszczególnym fragmentami zdania, którym należy nadać charakter normotwórczy, pierwszeństwo może mieć wykładnia uwzględniająca powszechnie przyjęte reguły składni języka polskiego. Stosując je zaś zauważyć należy, że podmiotem w zdaniu jest rzeczownik "dyrektor", a orzeczeniem czasownik "udziela".
Z punktu widzenia czasownika "udziela" jego dalszym dopełnieniem, odpowiadającym na pytanie: komu?, jest rzeczownik "nauczycielowi", który z kolei określa przydawka integralna (wyznaczająca zakres tego rzeczownika) "zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony". Zwrot zaś "po przepracowaniu co najmniej 7 lat w szkole" ma charakter oddzielonego zgodnie zasadami interpunkcji dopowiedzenia (wtrącenia) w zdaniu. Dopowiedzenie to stanowi jednocześnie skrót zdania podrzędnie złożonego (zdania okolicznikowego czasu) skonstruowanego za pomocą przyimka "po" i rzeczownika odsłownego "przepracowaniu", w którym podmiotem jest wykonawca czynności, czyli "nauczyciel" określony przydawką integralną "zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony". Ostatecznie więc analiza logiczno-gramatyczna komentowanego przepisu prowadziłaby do wniosku, że "przepracować" co najmniej 7 lat w szkole ma nauczyciel zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony. (…) Prawdopodobieństwo bowiem wystąpienia choroby zawodowej (przewlekłej choroby na rządu głosu spowodowanej nadmiernym wysiłkiem głosowym) u nauczyciela nie zależy od tego, czy był on zatrudniony na czas nieokreślony w jednej (danej) szkole, natomiast rośnie wraz z długością okresu zatrudnienia w zawodzie nauczyciela oraz wraz z rozmiarem wykonywanych obowiązków i związanym z tym większym obciążeniem dla zdrowia. Kryteria wewnętrznego zróżnicowania w ramach grupy zawodowej nauczycieli są sprawiedliwe i zgodne z zasadą równości, jeżeli odpowiadają podstawie wprowadzenia regulacji szczególnej, korzystniejszej dla danej grupy (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 kwietnia 2009 r., K 65/07, OTK-A 2009 nr 4, poz. 53). W tym aspekcie różnica w obciążeniu obowiązkami nauczycielskimi w okresie poprzedzającym wystąpienie z wnioskiem o urlop dla poratowania zdrowia stanowi usprawiedliwione kryterium dyferencjacji uprawnień nauczycieli związanych z ochroną zdrowia. Dlatego też, odstępując od wykładni językowej na rzecz wykładni funkcjonalnej, Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, że nauczyciel ma prawo do pierwszego urlopu dla poratowania zdrowia po przepracowaniu co najmniej 7 lat w zawodzie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć, bezpośrednio przypadających przed datą rozpoczęcia urlopu dla poratowania zdrowia.”.
