Skopiuj link
Ustawa ta cywilizuje problematykę, która dotychczas nie była jasno i czytelnie uregulowana w przepisach prawa. Dodajmy, że na tle powierzania absolwentom prac w ramach stażu powstawały dość często sytuacje konfliktowe czy sporne. W praktyce tego typu stosunki prawne były również niezbyt lubiane przez organy kontroli, które chciały staż wykonywany przez absolwenta wtłoczyć w formułę bardziej typowego stosunku prawnego (najczęściej umowy o pracę lub umowy zlecenia). Stąd też praktykom absolwenckim zawsze towarzyszyła pewna niepewność, która przekładała się na ograniczone zastosowanie tego typu stosunków prawnych.
Tymczasem istnieje ewidentna potrzeba rynku pracy, jak również oczywista korzyść, jaką osiągają strony takiego stosunku prawnego, która uzasadnia rozwój tej formuły świadczenia pracy. Absolwent dzięki odbyciu stażu zdobywa rzecz bezcenną w pierwszych latach pracy – doświadczenie zawodowe, z kolei podmiot zatrudniający ma szansę wyselekcjonować w ten sposób (bez wiązania się sztywnymi ramami prawnymi) osoby, które w największym stopniu odpowiadają jego aktualnym potrzebom kadrowym. Dodajmy – co nie jest okolicznością bez znaczenia – angażując niewielkie środki w sfinansowanie pierwszych miesięcy pracy absolwenta.
Analizując zapisy zawarte w ustawie o stażach absolwenckich należy zwrócić uwagę, że ustawodawca sformułował dość szeroki zakres zastosowania umowy o praktykę absolwencką. Zgodnie z ustawą praktykantem może być osoba, która ukończyła co najmniej gimnazjum i w dniu rozpoczęcia praktyki nie ukończyła 30. roku życia. Wbrew potocznym sądom umowa o praktykę absolwencką nie będzie więc dotyczyła tylko osób, które bezpośrednio ukończyły pewien etap zdobywania wykształcenia. Za właściwe rozwiązanie należy uznać również pozostawienie kwestii odpłatności stażu woli stron, bowiem zgodnie z 2 ust. 1 ustawy praktyka może być odbywana odpłatnie lub nieodpłatnie. Na gruncie praktyki absolwenckiej nie istnieje również gwarancja minimalnego wynagrodzenia za pracę, jakie powinien otrzymać praktykant. Wręcz przeciwnie ustawa określa wyłącznie wysokość maksymalnego miesięcznego świadczenia dla praktykanta, które strony mogą ustalić (maksymalnie dwukrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę).
Ustawodawca wymaga nadania umowie o praktykę absolwencką formy pisemnej. Zachowanie tej reguły zdecydowanie ograniczy sytuacje sporne, szczególnie gdy zwrócimy uwagę na obligatoryjne elementy takiej umowy tj.:
1) rodzaj pracy, w ramach której praktykant ma uzyskiwać doświadczenie i nabywać umiejętności praktyczne;
2) okres odbywania praktyki;
3) tygodniowy wymiar czasu pracy w ramach praktyki;
4) wysokość świadczenia pieniężnego (jeśli praktyka ma być odbywana odpłatnie).
Precyzyjnie sporządzona umowa o praktykę absolwencką reguluje więc sprawy, które były zazwyczaj przedmiotem konfliktów. Zwraca uwagę, że przy takiej konstrukcji umowy brak wyraźnego określenia wysokości świadczenia pieniężnego, do którego uprawniony będzie praktykant, czyni taką umowę nieodpłatną.
Zgodnie z ustawą umowa o praktykę absolwencką jest rozwiązaniem tymczasowym. Umowy takiej nie można bowiem zawrzeć na okres dłuższy niż 3 miesiące, a w przypadku zawarcia kilku umów pomiędzy praktykantem a tym samym podmiotem przyjmującym na praktykę łączny okres, na który zostają zawarte umowy również nie może przekraczać 3 miesięcy. Nie jest natomiast limitowany czas trwania umów o praktykę zawieranych przez praktykanta z różnymi podmiotami.
Do umowy o praktykę absolwencką przepisy prawa pracy znajdą zastosowanie w bardzo ograniczonym zakresie. Ustawa odsyła bowiem wprost wyłącznie do art. 183a—183e, art. 129 § 1, art. 131 § 1, art. 132 § 1, art. 133 § 1, art. 134 i art. 1517 Kodeksu pracy. Zwraca uwagę, że ustawodawca w odesłaniu kładzie nacisk na stosowanie do praktyki prawie wyłącznie przepisów ochronnych związanych z czasem pracy. Wydaje się, że takie postępowanie znajduje pełne uzasadnienie w celu takiej umowy. Praktyka absolwencka wiąże się więc z pewnym odformalizowaniem w stosunku do reguł zatrudnienia wynikających na przykład z umowy o pracę na okres próbny.
Oprócz zdobytych doświadczeń i ewentualnego wynagrodzenia nagrodą dla praktykanta za udział w praktyce będzie – zgodnie z art. 7 ustawy – pisemne zaświadczenie wystawiane przez podmiot organizujący praktykę określający rodzaj wykonywanej pracy i umiejętności nabyte w czasie odbywania praktyki.