Środki ochrony indywidualnej

Zgodnie z § 2 pkt 9 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przez środki ochrony indywidualnej rozumie się wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu. Do środków ochrony indywidualnej nie zalicza się natomiast:

• zwykłej odzieży roboczej i mundurów, które nie są specjalnie przeznaczone do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika;
• środków ochrony indywidualnej używanych przez wojsko, Policję i inne służby utrzymania porządku publicznego;
• wyposażenia stosowanego przez służby pierwszej pomocy i ratownicze;
• środków ochrony indywidualnej stosowanych na podstawie przepisów Prawa o ruchu drogowym;
• wyposażenia sportowego;
• środków służących do samoobrony lub do odstraszania;
• przenośnych urządzeń do wykrywania oraz sygnalizowania zagrożeń i naruszania porządku publicznego.

Pracownicy powinni zostać zapoznani z zasadami posługiwania się dostarczonymi przez pracodawcę środkami ochrony indywidualnej. Instrukcje mogą zostać zawarte na przykład w regulaminie pracy, gdyż zgodnie z art. art. 104¹ § 1 pkt 1 kodeksu pracy regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały, a także w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej.

Zgodnie z art. 237⁶ §  3 kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany dostarczać pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności określone w odrębnych przepisach. Jest to odesłanie do ustawy z 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności i postanowień rozporządzenia Ministra Gospodarki z 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej.

Pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne (art. 237⁸ § 1 kodeksu pracy). Ponadto jest zobowiązany do zapewnienia, aby stosowane środki posiadały właściwości ochronne i użytkowe. W każdym przypadku wszystkie dostarczane pracownikom środki ochrony indywidualnej stanowią własność pracodawcy.

Jeżeli na danym stanowisku pracy przewidziano stosowanie środków ochrony indywidualnej, to pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika, który nie będzie w nie wyposażony.

Należy mieć na uwadze, że dostarczenie pracownikowi środków ochrony indywidualnej niespełniających wymagań dotyczących oceny zgodności stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika, którego popełnienie jest na podstawie art. 283 § 2 pkt 4 kodeksu pracy zagrożone karą grzywny do 30 000 zł.