W niedawno przeprowadzonych wyborach samorządowych wybrano ponad 46 000 radnych. Radni gmin (miast), dzielnic Warszawy, powiatów oraz sejmików województw, którzy pozostają pracownikami, korzystają ze szczególnych uprawnień w ramach stosunku pracy.

W pierwszej kolejności trzeba zwrócić uwagę, że rozwiązanie z radnym stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody rady gminy, powiatu lub sejmiku województwa, w ramach których pełni swoją funkcję. Pracodawca jest zobowiązany uzyskać zgodę przed wręczeniem pracownikowi-radnemu wypowiedzenia. Ciało kolegialne odmówi zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli podstawą jego rozwiązania są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu. Uchwała w sprawie niewyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym jest skuteczna, gdy posiada uzasadnienie. Brak tego elementu prowadzi do jej uchylenia przez organ nadzoru lub sąd administracyjny. Przepisy ustrojowe jednostek samorządu nie precyzują kryteriów podjęcia uchwały i jej formy. Ważne jest, że w uzasadnieniu rada musi się odnieść do wszystkich argumentów pracodawcy podanych we wniosku. Brak odniesienia się do wskazanych zarzutów powoduje, że uchwała jest wadliwa (wyrok NSA z 2 lipca 2014 r., sygn. akt II OSK 299/14). Wymóg uzyskania zgody rady lub sejmiku nie dotyczy zwolnienia z pracy radnego w ramach zwolnień grupowych, dokonywanych na podstawie ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Ochrona szczególna nie działa również w przypadku ogłoszenia upadłości i likwidacji pracodawcy.

Dodatkowo pracownikowi będącemu radnym przysługuje zwolnienie od pracy na czas wypełniania obowiązków związanych z wykonywaniem mandatu samorządowego oraz na czas dojazdu. Absencja stanowi nieobecność usprawiedliwioną, ale bez prawa do wynagrodzenia.  Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby pracownik-radny odpracował czas swojej nieobecności, w celu zachowania prawa do wynagrodzenia.

Pracownik, który został radnym, nie ma bezwzględnego obowiązku ustawowego poinformowania swojego pracodawcy o uzyskaniu mandatu. Niemniej jednak, aby mógł korzystać z przysługujących mu uprawnień, powinien to zrobić.