Zapłaty składek płatnik dokonuje na swoje indywidualne konto. Uiszczane kwoty są zaliczane na poczet powstałych zaległości w pierwszej kolejności, a dopiero następnie na bieżące składki.
Jeżeli płatnik dokona zapłaty składek do ZUS po upływie obowiązującego go terminu płatności, to jest zobowiązany do uiszczenia odsetek za zwłokę. Powinien to uczynić samodzielnie, bez wezwania przez organ. Zgodnie z treścią art. 23 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych „Odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby 1% kwoty minimalnego wynagrodzenia, z zastrzeżeniem ust. 1b-1f.” Na tej podstawie obecnie nie nalicza się odsetek, o ile ich wysokość przed zaokrągleniem nie przekracza 30,10 złotych. Kolejne przepisy (ust. 1b-1f) wskazują na pozostałe szczegółowe przypadki, kiedy również nie powstaje obowiązek naliczania odsetek.
1 stycznia 2022 roku weszła w życie nowelizacja dotycząca skutków nieterminowego opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą. Zniknął przepis, który stanowił podstawę automatycznego wyłączenia przedsiębiorcy (oraz jego osoby współpracującej) z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (tj. art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Obecnie osoby opłacające dobrowolnie składki na ubezpieczenie chorobowe będą mogły korzystać ze świadczeń z ubezpieczenia chorobowego nawet wtedy, gdy nie będą regulowały składek w terminie. Tym samym niezasadne jest już składanie wniosków o przywrócenie terminu uiszczenia składki. Trzeba jednak pamiętać, że regulacja ta dotyczy wyłącznie opłacania składek należnych po 1 stycznia 2022 roku. Jeżeli nieterminowo zostały opłacone składki przed tą datą to ubezpieczony wypadł z dobrowolnego ubezpieczenia i jeśli zachodzą uzasadnione okoliczności to można wystąpić o przywrócenie terminu opłacania składek.