Skopiuj link
W analizowanym w interpretacji indywidualnej stanie faktycznym pracodawca nie wypłacił pracownikowi dobrowolnie uzgodnionej rekompensaty. Pracownik skierował sprawę do sądu, który orzekł o wypłacie pełnej kwoty wynikającej z porozumienia. Pracodawca ostatecznie przekazał pracownikowi środki, które pomniejszył o naliczony podatek dochodowy o osób fizycznych. Zdaniem pracownika rekompensata zasądzona wyrokiem ma charakter odszkodowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i jako taka powinna być wolna od jakichkolwiek potrąceń, albowiem nie jest kwotą wynagrodzenia. Dlatego też pracodawca nie miał prawa pobrać zaliczki na podatek dochodowy.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
- otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
- dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Według pracownika, który złożył wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej: „Rekompensata stanowiła zatem zryczałtowane odszkodowanie należne Wnioskodawczyni, nieprzewidziane przez przepisy prawa pracy, zaś ustalenia co do wysokości tego zryczałtowanego odszkodowania nazwanego rekompensatą nie zostały skutecznie podważone przez (…) i zostały uznane przez rozpoznający sprawę Sąd Apelacyjny za udowodnione. Tym samym należy stwierdzić, że rekompensata stanowi inne odszkodowanie, o którym mowa w art. 21 ust. 3b ustawy PIT, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.” (por. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 13 maja 2020 r. nr 0112-KDIL2-1.4011.192.2020.1.MKA).
Organ uznał jednak, że zaprezentowane stanowisko jest nieprawidłowe.
Ze stanu faktycznego wynika bowiem, że wnioskodawca pozostawał w stosunku pracy, w związku z którym doszło do zawarcia porozumienia, a na jego mocy pracodawca zobowiązał się do wypłaty rekompensaty (co zostało potwierdzone w wyroku sadu). „Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa do m.in. odszkodowań wypłaconych pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku.” (por. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 13 maja 2020 r. nr 0112-KDIL2-1.4011.192.2020.1.MKA).
Organ zwrócił uwagę, że zwolnienie jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, i wobec tego wszelkie odstępstwa od tej zasady muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest jego odszkodowawczy charakter. Organ odwołał się do cywilistycznego rozumienia szkody i odszkodowania. „Odszkodowanie jest świadczeniem, którego celem jest naprawienie wyrządzonej szkody, czyli uszczerbku (zmniejszenia) majątku poszkodowanego, który nastąpił wbrew woli uprawnionego, natomiast zadośćuczynienie jest świadczeniem z tytułu wyrządzonej szkody niematerialnej, krzywdy. W przedmiotowej sprawie nie można zatem przyjąć, że wypłata przedmiotowego świadczenia wypełnia cechy tak rozumianego odszkodowania lub zadośćuczynienia (…) w rozpatrywanym przypadku, nie doszło do powstania szkody wynikającej z deliktu, gdyż pracodawca nie dopuścił się względem Wnioskodawczyni (pracownika) czynu niedozwolonego. Podstawą przyznania świadczenia nie była odpowiedzialność pracodawcy wynikająca z czynu niedozwolonego jak również odpowiedzialność kontraktowa (w przypadku postrzegania umowy o pracę jako swoistego kontraktu między pracodawcą a pracownikiem), a więc wynikającą z niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. Zakończenie stosunku pracy – na mocy porozumienia stron – przed upływem okresu wypowiedzenia (czy też bez zachowania takowego okresu) nie jest deliktem jak również niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem "kontraktu" łączącego pracodawcę z Wnioskodawczynią (pracownikiem).
Ponadto jak wyżej wskazano przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b odnosi się do odszkodowań lub zadośćuczynień otrzymanych na podstawie wyroku lub ugody sądowej w wysokości w nich określonych. W przedmiotowej sprawie przyznanie rekompensaty oraz jej wysokość wynika z porozumienia – dwustronnej umowy pomiędzy Zainteresowaną a pracodawcą. W konsekwencji nie został również spełniony warunek otrzymania świadczenia na podstawie wyroku lub ugody sądowej, które określałyby wysokość tego świadczenia. Podkreślić bowiem należy, że z opisanego stanu faktycznego jednoznacznie wynika, że podstawą otrzymania świadczenia przez Wnioskodawczynię nie był wyrok czy ugoda sądowa lecz porozumienie zawarte z pracodawcą” (por. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 13 maja 2020 r. nr 0112-KDIL2-1.4011.192.2020.1.MKA).
W oparciu o powyższe argumenty organ uznał, że wypłacone pracownikowi środki nie spełniają warunków, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i tym samym nie mogą zostać objęte przedmiotowym zwolnieniem. Nawet jeśli uznać, że środki zostały wypłacone na podstawie wyroku sądowego, to nie będą one objęte zwolnieniem jako stanowiące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. De facto rekompensata ma wyrównać utracony zarobek, który pracownik otrzymałby, gdyby nie doszło do rozwiązania umowy na mocy porozumienia stron. Nie ma zatem żadnych podstaw, aby uznać, że wypłacona pracownikowi kwota powinna podlegać zwolnieniu od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Pracodawca wypłacając taką rekompensatę powinien pobrać zaliczkę na podatek dochodowy i wpłacić ją właściwemu organowi podatkowemu.
Magdalena Jeziorska
radca prawny