Skopiuj link
Na wniosek pracownika
Art. 164 § 1 k.p. przewiduje możliwość przesunięcia terminu wykorzystania urlopu wypoczynkowego na wniosek pracownika umotywowany ważnymi względami. Ustawodawca nie określił, jakie okoliczności stanowią „ważne względy”. Przyjąć należy, iż chodzi o zdarzenia nagłe, nieprzewidziane, mające swoje źródło w okolicznościach osobistych lub rodzinnych i uniemożliwiające wykorzystanie urlopu zgodnie z jego przeznaczeniem, np. choroba członka rodziny, brak możliwości wspólnego wykorzystania urlopu ze współmałżonkiem.
Pracodawca ocenia, czy wskazane przez pracownika we wniosku okoliczności stanowią ważne względy uzasadniające przesunięcie terminu wykorzystania urlopu wypoczynkowego i podejmuje decyzję, czy możliwe jest przesunięcie terminu urlopu wypoczynkowego, czy też nie.
Podkreślić należy, iż pracodawca nie jest zobowiązany do przesunięcia terminu zaplanowanego wcześniej urlopu wypoczynkowego. W szczególności nadużycia prawa przez pracodawcę nie stanowi odmowa przesunięcia terminu urlopu ze względu na cele sprzeczne z jego wypoczynkową funkcją, chyba że przemawiałby za tym szczególny interes osobisty lub rodzinny pracownika (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1997 r., sygn. akt I PKN 393/97).
Z inicjatywy pracodawcy
Przesunięcie terminu wykorzystania urlopu wypoczynkowego może także nastąpić z inicjatywy pracodawcy. Z dyspozycji art. 164 § 2 k.p. wynika, iż przedmiotowa decyzja powinna być uzasadniona szczególnymi potrzebami pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy. Inaczej mówiąc, podstawą decyzji o przesunięciu terminu wykorzystania urlopu wypoczynkowego winny być wyjątkowe okoliczności, które wymagają obecności pracownika ze względu na posiadane przez niego cechy, umiejętności, wiedzę. Do takich zdarzeń należą m.in. awaria, niezapowiedziana kontrola. Przesunięcia terminu wykorzystania urlopu wypoczynkowego nie uzasadniają zatem zwykłe potrzeby pracodawcy związane z normalnym tokiem pracy.
Ocena, czy zachodzą okoliczności uzasadniające przesunięcie terminu wykorzystania urlopu wypoczynkowego należy, do pracodawcy.
Zgoda pracownika na przesunięcie urlopu wypoczynkowego nie jest wymagana. Powinien on jednak zastosować się do decyzji pracodawcy, gdyż stanowi ona polecenie służbowe.
Przeważająca część doktryny stoi na stanowisku, iż w przypadku przesunięcia terminu wykorzystania urlopu wypoczynkowego z inicjatywy pracodawcy, w drodze analogii, zastosowanie ma art. 167 § 2 k.p. Tym samym pracodawca powinien zwrócić pracownikowi koszty poniesione bezpośrednio w związku z przesunięciem terminu urlopu wypoczynkowego.
Można spotkać się także ze stanowiskiem przeciwnym. Jego zwolennicy uważają, iż skoro przepis art. 164 § 2 k.p. nie nakłada na pracodawcę obowiązku zwrotu pracownikowi kosztów spowodowanych przesunięciem urlopu wypoczynkowego, to takie zobowiązanie nie powstaje. Jedynie w sytuacji nieuzasadnionego przesunięcia urlopu wypoczynkowego pracownik ma prawo domagać się od pracodawcy odszkodowania na podstawie art. 471 k.c. w zw.
z art. 300 k.p.
Przyczyny usprawiedliwiające nieobecność w pracy
Zgodnie z dyspozycją art. 165 k.p. pracodawca obowiązany jest przesunąć termin wykorzystania urlopu wypoczynkowego przez pracownika, jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności:
- czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,
- odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
- powołania na ćwiczenia wojskowe lub na przeszkolenie wojskowe albo stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, na czas do 3 miesięcy,
- urlopu macierzyńskiego.
Urlop wypoczynkowy niewykorzystany w związku z zaistnieniem jednej z okoliczności wymienionych wprost w art. 165 k.p. pracodawca obowiązany jest udzielić w terminie późniejszym (art. 166 k.p.).
Użyty przez ustawodawcę zwrot „w szczególności” wskazuje, iż katalog zdarzeń przewidujących obligatoryjne przesunięcie terminu wykorzystania urlopu wypoczynkowego nie ma charakteru wyczerpującego. Oprócz nich, przesunięcie urlopu wypoczynkowego uzasadniają również inne okoliczności stanowiące usprawiedliwioną nieobecność w pracy. Przepis § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 1632 z późn. zm.) za przyczyny usprawiedliwiające nieobecność pracownika w pracy każe bowiem uważać zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy. Takim zdarzeniem jest m.in. urlop okolicznościowy.
Jeżeli pracodawca dysponuje wiedzą o okolicznościach uzasadniających obligatoryjne przesunięcie urlopu wypoczynkowego, pracownik nie musi składać żadnego pisma w tym przedmiocie. W przeciwnym wypadku pracownik powinien poinformować pracodawcę o okolicznościach stanowiących usprawiedliwioną nieobecność w pracy, uzasadniających przesunięcie terminu wykorzystania urlopu wypoczynkowego.
Radca Prawny
Dominika Zarzycka-Dudek
[email protected]
Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta