Skopiuj link
Podział zwolnień
Analizując ustawę z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2015 roku, poz. 192 z póź. zm.), zwaną dalej ustawą o zwolnieniach zbiorowych, można wyróżnić dwa rodzaje zwolnień: grupowe oraz indywidualne. Podstawą ich rozróżnienia stanowi liczba osób, z którymi pracodawca rozwiązuje umowę o pracę.
Przesłanki zwolnień grupowych w trybie ustawy o zwolnieniach zbiorowych
Stosownie do dyspozycji art. 1 ust. 1 ustawy o zwolnieniach zbiorowych przepisy ustawy stosuje się w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron, jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:
- 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
- 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,
- 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników
– zwanego dalej "grupowym zwolnieniem".
Z cytowanego przepisu wynika, iż ustawa o zwolnieniach zbiorowych ma zastosowanie wyłącznie do pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników. Liczba 20 pracowników obejmuje zarówno osoby zatrudnione w pełnym wymiarze czasu pracy, jak i na część etatu. Ustawodawca nie wprowadził bowiem zastrzeżenia, aby liczbę pracowników zatrudnionych przez pracodawcę ustalać w oparciu o przeliczenie na pełne etaty.
Pojęcie pracownika należy interpretować zgodnie z art. 2 k.p., w myśl którego pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Pracownikiem nie jest zatem osoba zatrudniona na podstawie umowy cywilnoprawnej, np. umowy zlecenia lub umowy o dzieło.
Zwolnienia grupowe muszą być podyktowane przyczynami niedotyczącymi pracowników. Są to wszelkie zdarzenia i czynniki związane z pracodawcą lub zakładem pracy, które wpływają na zapotrzebowanie na pracę najemną, np. likwidacja pracodawcy, restrukturyzacja zakładu pracy.
Zwolnienia grupowe mają miejsce, jeżeli pracodawca w okresie nieprzekraczającym 30 dni rozwiązuje z przyczyn niedotyczących pracowników stosunek pracy z określoną w art. 1 ust. 1 ustawy o zwolnieniach zborowych liczbą osób. Termin 30 dni należy liczyć od dnia wręczenia pierwszego wypowiedzenia bądź zawarcia pierwszego porozumienia stron dotyczącego rozwiązania stosunku pracy na podstawie przepisów ustawy o zwolnieniach grupowych.
Liczba zwalnianych pracowników uzależniona jest od liczby zatrudnionych przez pracodawcę osób i wynosi:
- jeżeli pracodawca zatrudnia mniej niż 100 osób – 10 pracowników
- jeżeli pracodawca zatrudnia więcej niż 100 i mniej niż 300 osób – 10% pracowników,
- jeżeli pracodawca zatrudnia co najmniej 300 osób – 30 pracowników.
Limity obejmują osoby, których stosunek pracy ustał w wyniku złożenia przez pracodawcę oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem, jak i osoby, których stosunek pracy ustał w wyniku zawarcia z inicjatywy pracodawcy porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę. Przy czym pracownicy, z którymi rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło za porozumieniem stron, wliczani są do przywołanych limitów, jeżeli stosunek pracy w tym trybie rozwiązywany jest z co najmniej 5 osobami (art. 2 ust. 2 ustawy o zwolnieniach zbiorowych).
Przesłanki zwolnienia indywidualnego na podstawie ustawy o zwolnieniach zbiorowych
Przesłanki zwolnień indywidualnych określa art. 10 ust. 1 ustawy o zwolnieniach zbiorowych, zgodnie z którym przepisy art. 5 ust. 3-6 i art. 8 stosuje się odpowiednio w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron, a zwolnienia w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmują mniejszą liczbę pracowników niż określona w art. 1.
Przesłanki zwolnień indywidualnych w znaczącym zakresie pokrywają się z przesłankami zwolnień grupowych, tj.:
- rozwiązanie stosunku pracy następuje z przyczyn niedotyczących pracowników i przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający rozwiązanie stosunku pracy,
- pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników.
Nie pojawia się natomiast przesłanka minimalnej liczby pracowników, z którymi w terminie nieprzekraczającym 30 dni pracodawca rozwiązuje stosunek pracy. Zwolnienia indywidualne w trybie ustawy o zwolnieniach zbiorowych mają bowiem miejsce, jeżeli pracodawca rozwiązuje stosunek pracy za wypowiedzeniem lub w drodze porozumienia stron z mniejszą liczbą pracowników niż określona w art. 1 ust. 1 ustawy o zwolnieniach zbiorowych.