W przypadku pracy w godzinach nadliczbowych w związku z prowadzeniem akcji ratowniczej nie ma mowy o jakichkolwiek limitach. „Ze względu na rodzaj przyczyn uzasadniających stosowanie pracy w godzinach nadliczbowych, praca ta powinna być kontynuowana aż do skutku, a więc zapewnienia życia lub zdrowia ludzkiego, zapewnienia bezpieczeństwa mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.” (Kodeks pracy. Komentarz, red. prof. dr hab. Wojciech Muszalski, dr hab. Krzysztof Walczak).

Ustawodawca przewidział natomiast ograniczenie w dopuszczalnej liczbie godzin nadliczbowych z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy. Stanowi o tym art. 151 § 3 kodeksu pracy. Zgodnie z jego treścią liczba godzin nadliczbowych nie może przekroczyć dla poszczególnego pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym. Jednak od tej zasady przewidziano wyjątek. Art. 151 § 4 kodeksu pracy stanowi bowiem, iż w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, jest dopuszczalne ustalenie innej liczby godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym niż określona w § 3.

W doktrynie przyjmuje się, że limit pracy w godzinach nadliczbowych z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy może wynosić nawet 416 godzin w skali roku.

Jakie konsekwencje grożą pracodawcy, który przekracza wskazane limity?

Przekroczenie rocznego limitu pracy w godzinach nadliczbowych wynikających ze szczególnych potrzeb pracodawcy jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika, o którym mowa w art. 281 § 1 pkt 5 kodeksu pracy. Na pracodawcę może w takim przypadku zostać nałożona grzywna od 1 000 zł do 30 000 zł.

Ponadto warto pamiętać, że w razie złośliwego lub uporczywego naruszania praw pracownika wynikających ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego (w których mieści się także naruszanie limitów pracy w godzinach nadliczbowych) ustawodawca przewidział także odpowiedzialność na podstawie kodeksu karnego. Osobie wykonującej czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych za naruszenie wypełniające znamiona przestępstwa, o którym mowa w art. 218 § 1a kodeksu karnego grozi kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.