Przedłużenie umowy do dnia porodu

Kiedy należy przedłużyć umowę?

Podstawową sytuacją, w której zatrudniający musi przedłużyć pracownicy umowę do dnia porodu, jest oczywiście ciąża pracownicy oraz zatrudnienie na podstawie umowy o pracę. Należy jednak zwrócić uwagę na cztery podstawowe zagadnienia, a mianowicie:
 

• rodzaje umów o pracę skutkujących przedłużeniem,
• wyłączenia legislacyjne,
• moment rozwiązania umowy a stan ciąży oraz
• interpretacja pojęcia „z upływem trzeciego miesiąca ciąży”.

Umowy chronione i wyłączenia ustawowe / moment rozwiązania umowy a stan ciąży

Wśród tzw. chronionych umów znajdziemy: umowę o pracę zawartą na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc (art. 177 § 3 kodeksu pracy). W świetle postanowień kodeksu pracy (art. 177 § 2 i § 3¹) ochronie nie podlegają natomiast umowy o pracę zawarte na okres próbny nieprzekraczający 1 miesiąca oraz umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Z punktu widzenia ochrony istotne znaczenie ma moment, który decyduje o przedłużeniu umowy o pracę. Jak wynika z art. 177 § 3 kodeksu pracy dotyczy to umów o pracę wskazanych powyżej, które uległyby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży.

Trzeci miesiąc ciąży…

W przepisach prawa pracy brak jest jednak definicji „trzeciego miesiąca ciąży”.

W materii tej wypowiedział się Sąd Najwyższy w jednym ze swoich orzeczeń, a mianowicie w wyroku z dnia 5 grudnia 2002 r. (I PK 33/02, OSNP z 2004 r. nr 12, poz. 204). Sąd wyraził w nim pogląd, iż „termin upływu trzeciego miesiąca ciąży (art. 177 § 3 k.p.) oblicza się w równej miary miesiącach księżycowych (28 dni)”. Oznacza to, iż kobiety są chronione po upływie 12 tygodnia ciąży (28 dni / 7 dni = 4 tygodnie x 3 = 12 tygodni).

Inne przypadki…

Drugą z sytuacji ochrony, o której należy wspomnieć, jest tzw. praca nakładcza. W świetle bowiem § 7 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31.12.1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą umowa zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.

Na czym polega przedłużenie umowy?

Zarówno w art. 177 § 3 kodeksu pracy, jak i w § 7 ust. 3 powołanego powyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31.12.1975 r., ustawodawca przewiduje skutek wydłużenia umowy o pracę do dnia porodu z mocy prawa, niezależnie od innych działań podjętych (lub zaniechanych) przez zatrudniającego. Ustawodawca nie wymaga bowiem od pracodawcy wykonania żadnych czynności prawnych potwierdzających ten fakt. Podstawą zatrudnienia pracownicy w ciąży jest bowiem ta umowa, która jest przedłużana. W związku z sytuacją szczególną zmianie ulega jedynie termin jej zakończenia.

Poinformować uprawnioną…?

Przepisy nie obligują także pracodawcy do informowania pracownicy o takim przedłużeniu. Ze względu jednak na ochronny charakter „norm rodzicielskich” oraz ogólne obowiązki informacyjne wobec pracowników warto zastanowić się nad formalnym przekazaniem pracownicy wiadomości. Dla celów co najmniej dowodowych warto byłoby wówczas zachować formę pisemną lub e-mail. Samo poinformowanie mogłoby nastąpić z chwilą uzyskania przez pracodawcę wiedzy na temat ciąży pracownicy, z dniem pierwotnego zakończenia umowy o pracę lub też w innym dowolnym momencie trwania umowy o pracę.