„Decyzję o ustanowienia tego rodzaju „wsparcia” finansowego dla związków zawodowych przez pracodawcę podjęto na początku lat 90., tłumacząc to trudną sytuacją związków i zastrzegając przejściowy charakter takiego rozwiązania. Mimo upływu niemal trzech dekad nie usunięto go z przepisów prawa polskiego.” (Ustawa o związkach zawodowych. Komentarz praktyczny z orzecznictwem, dr Paweł Czarnecki, dr hab. Piotr Grzebyk, dr Anna Reda-Ciszewska, Barbara Surdykowska).

Art. 31 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych przyznaje pracownikowi prawo do zwolnienia od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z jego funkcji związkowej, jeżeli czynność ta nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy.

Na wskazanej wyżej podstawie pracodawca jest zobowiązany do zwolnienia pracownika od pracy zawodowej, a bezpodstawna odmowa udzielenia takiego zwolnienia może zostać poczytana jako utrudnianie wykonywania działalności związkowej. Dodatkowo przepisy prawa w żaden sposób nie ograniczają częstotliwości korzystania przez pracownika pełniącego funkcję związkową z tego zwolnienia.

Zwolnienie to przysługuje pracownikowi na wniosek złożony przez organizację związkową a nie przez pracownika. O udzielenie doraźnego zwolnienia od pracy pracownikowi pełniącemu funkcję związkową może wystąpić organizacja związkowa, w której pracownik pełni określoną funkcję. Przepisy prawa nie nakładają na organizację związkową obowiązku nadania wnioskowi formy pisemnej, nie zmienia to jednak faktu, że względy dowodowe przemawiają za zachowaniem formy pisemnej. Organizacja związkowa, wnioskując o udzielenie pracownikowi zwolnienia powinna wskazać dane pracownika, jak również termin i wymiar zwolnienia od pracy. Najważniejszym elementem wniosku jest jednak wskazanie doraźnej czynności wynikającej z funkcji związkowej pełnionej przez pracownika, która nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy. Zawarcie takiej informacji daje bowiem pracodawcy możliwość zweryfikowania, czy w konkretnym stanie faktycznym wniosek organizacji związkowej znajduje uzasadnienie w brzmieniu art. 31 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych.