Potrącenia z wynagrodzenia za pracę w celu zaspokojenia świadczeń alimentacyjnych

Wierzytelności potrącane bez zgody pracownika

Kodeks pracy dzieli potrącenia z wynagrodzenia za pracę na potrącenia dokonywane bez zgody pracownika oraz dobrowolne.

Jak wynika z art. 87 § 1 k.p., do potrąceń, których dokonanie nie wymaga zgody pracownika, należą:

1. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
2. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
3. zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
4. kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.

Potrącenia z przedmiotowych wierzytelności dokonuje się w kolejności określonej powyżej (art. 87 § 2 k.p.).

Ponadto bez zgody pracownika z wynagrodzenia za pracę pracodawca ma prawo odliczyć, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia (art. 87 § 7 k.p.).

Należności inne niż w/w mogą być potrącane z wynagrodzenia wyłącznie za zgodą pracownika wyrażoną na piśmie (art. 91 § 1 k.p.).

Jak wynika z przytoczonych przepisów, ustawodawca dał pierwszeństwo egzekucji prowadzonej na rzecz wierzycieli alimentacyjnych. Potrącenie z wynagrodzenia za pracę sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych w celu zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych nie wymaga bowiem zgody pracownika. Egzekucja świadczeń alimentacyjnych ma ponadto pierwszeństwo przed egzekucją innych niż alimentacyjne należności.

Granice egzekucji

W razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych potrącenia mogą być dokonywane do wysokości trzech piątych wynagrodzenia. Egzekucja pozostałych należności lub zaliczek pieniężnych uprawnia pracodawcę do dokonania potrąceń jedynie do wysokości połowy wynagrodzenia (art. 87 § 3 k.p.). Natomiast w przypadku zbiegu egzekucji ze świadczeń alimentacyjnych i egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych potrącenia mogą być dokonywane do wysokości trzech piątych wynagrodzenia (art. 87 § 3 k.p.).

Kwota wolna od potrąceń

Zgodnie z art. 87¹ § 1 k.p. § 1 wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

1. minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
2. 75% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;
3. 90% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108.

Cytowany przepis nie wskazuje kwoty wolnej od potrąceń przy egzekucji należności alimentacyjnych. Oznacza to, iż przy egzekucji z wynagrodzenia za pracę na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych nie ma kwoty wolnej od potrąceń. Wierzyciel alimentacyjny może zatem zaspokoić się z wynagrodzenia pracownika do wysokości 3/5 jego wysokości, bez dodatkowych ograniczeń.

Egzekucja bez udziału komornika

Zaspokojenie należności alimentacyjnych może nastąpić zarówno w ramach postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika, jak i w sposób uproszczony, bez takiego postępowania. W tym drugim przypadku pracodawca dokonuje potrąceń na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego. Obowiązany jest stosować wtedy omówione powyżej zasady dokonywania potrąceń z wynagrodzenia.

Pracodawca nie może dokonać potrąceń bez postępowania egzekucyjnego w następujących przypadkach:

1. świadczenia alimentacyjne mają być potrącane na rzecz kilku wierzycieli, a łączna suma, która może być potrącona, nie wystarcza na pełne pokrycie wszystkich należności alimentacyjnych;
2. wynagrodzenie za pracę zostało zajęte w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej (art. 88 § 1 k.p.).

Pracodawca obowiązany jest zawiadomić pracownika w formie pisemnej o dokonywaniu potrąceń z wynagrodzenia za pracę na wniosek wierzyciela. Zawiadomienie winno obejmować wskazanie wierzyciela, tytuł wykonawczy oraz wysokość dochodzonej kwoty.
 

Radca Prawny

Dominika Zarzycka-Dudek

[email protected]

Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta

[email protected]