Pracownicy świadczący pracę w upalne dni powinni dostawać od swojego pracodawcy napoje chłodzące. Ten obowiązek pracodawcy wynika z przepisów kodeksu pracy.

Zgodnie z artykułem 232 kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Na podstawie przywołanego przepisu wydane zostało rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. W razie wystąpienia wysokich temperatur ustawodawca zobowiązał pracodawcę do zapewnienia pracownikom napojów. Zgodnie z § 4 ust. 1 przywołanego rozporządzenia pracodawca zapewni napoje pracownikom zatrudnionym:

• przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10°C lub powyżej 25°C,
• na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28°C.

Napoje powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej. Powinny być to napoje zimne, przy czym ustawodawca nie precyzuje, o jakie napoje chodzi. Ten aspekt został pozostawiony do decyzji pracodawcy. Ich ilość powinna jednak zaspokajać potrzeby pracowników.

Wartość otrzymanych przez pracownika od pracodawcy napojów w związku z realizacją nałożonych na niego przez wskazane powyżej przepisy obowiązków, stanowi dla pracownika przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób. Przychód ten jest jednak zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego treścią wolne od podatku dochodowego są świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Warto pamiętać, że przepisy nie przewidują możliwości wypłaty pracownikom ekwiwalentu pieniężnego za przysługujące im napoje. Pracodawca może jednak wydać pracownikom dowody uprawniające do zakupu napojów bezalkoholowych, zamiast wydawać pracownikom napoje w naturze. W takim przypadku świadczenie otrzymane przez pracowników również korzysta ze zwolnienia od opodatkowania, jednak inna jest jego podstawa. Stanowi nią art. 21 ust. 1 pkt 11b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zwolniona od opodatkowania jest także wartość otrzymanych przez pracownika od pracodawcy bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, jeżeli pracodawca – mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy – nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych.