Nowe zasady udzielania zwolnienia z tytułu opieki nad dzieckiem

Opieka dzisiaj…

W świetle aktualnie jeszcze obowiązującego art. 188 kodeksu pracy pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy na 2 dni. Absencja ta jest płatna, a pracodawca nie może odmówić udzielenia wolnego pracownikowi wolnego we wskazanym przez niego dniu.

Jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni z uprawnienia tego może korzystać jedno z nich. Niewykorzystane dni opieki nie przechodzą na rok następny.

W zakresie zamiaru bądź braku zamiaru korzystania z tego przywileju pracownik powinien wypowiedzieć się w formie oświadczenia, które powinno być przechowywane w jego aktach osobowych. Taki bowiem obowiązek wynika z § 6 ust. 2 pkt 2c rozporządzenia MPiPS z dnia 28.05.1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika.

Opieka w nowym stanie prawnym

Ustawą z dnia 24.07.2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw prawodawca zmienił zasady dotyczące sposobu udzielania omawianej absencji rodzicielskiej. Jak wynika bowiem ze zmodyfikowanej treści art. 188 § 1 kodeksu pracy, pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego płatne zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni.

O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym
w danym roku kalendarzowym.

Udzielanie zwolnienia pracownikom niepełnoetatowym

Odrębnie zostały także uregulowane kwestie związane z opieką w przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy. W świetle bowiem art. 188 § 3 kodeksu pracy w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 24.07.2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw zwolnienie od pracy udzielane w wymiarze godzinowym dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.

Podsumowując…

Warto podkreślić kilka niezwykle istotnych kwestii ściśle związanych z nadchodzącymi zmianami. Należą do nich:

• Możliwość skorzystania z opieki w dwojaki sposób: w dniach (jak obecnie) lub w „systemie godzinowym”.
• W przypadku „systemu godzinowego” osoby zatrudnionej w niepełnym wymiarze czasu pracy zwolnienie od pracy ustala się w proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika. Taka proporcjonalność nie jest przewidziana w sytuacji wykorzystywania opieki w dniach.
• Oświadczenia pracujących rodziców powinny być składane co roku, za czym przemawia literalna wykładnia określenia „w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym”.
  
• Pracownik wykorzystujący opiekę na dziecko w ujęciu godzinowym może z tej absencji skorzystać w każdym momencie dnia pracy.