Skopiuj link
Z prawa wspólnotowego…
Należy oczywiście wspomnieć o Dyrektywie Rady 99/70 dotyczącej porozumienia ramowego w sprawie umów na czas określony. Zgodnie z definicją zawartą w klauzuli 3 tejże Dyrektywy przez "pracownika zatrudnianego na czas określony” rozumie się osobę, która zawarła umowę o pracę lub stosunek pracy bezpośrednio między pracodawcą a pracownikiem, a termin wygaśnięcia umowy o pracę lub stosunku pracy jest określony przez obiektywne warunki, takie jak nadejście dokładnie określonej daty, wykonanie określonego zadania lub nastąpienie określonego wydarzenia. Zatrudnienie terminowe ma mieć więc co do zasady charakter przejściowy.
Ograniczenia w zakresie umów na okres próbny
W świetle art. 25 polskiego kodeksu pracy każda z umów o pracę wymienionych w tym przepisie może być poprzedzona umową o pracę na maksymalnie 3-miesięczny okres próbny. Czy jednak próba jest limitowana? Czytając wskazaną normę prawną należy zwrócić uwagę na fakt, iż ustawodawca używa określenia „umowa na okres próbny” w liczbie pojedynczej. Co do zasady więc pracodawca będzie mógł zawrzeć z pracownikiem jedną umowę na okres próbny.
W związku jednak z wyrokiem SN z 4 września 2013 r. (II PK 358/12) należy wspomnieć o sytuacji, w której mogłoby być dopuszczalne zawarcie więcej niż jednej umowy na okres próbny. Z uzasadnienia tego orzeczenia wynika bowiem, iż „jeżeli ocena przydatności pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju wypadnie negatywnie, to nie dojdzie do nawiązania między stronami innej umowy o pracę powierzającej te same obowiązki. Nie wyklucza to jednak możliwości zatrudnienia pracownika przy pracy innego rodzaju”.
Limitowanie umów „na zastępstwo”
Jeżeli zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy (np. absencje chorobowe, rodzicielskie), pracodawca może w tym celu zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy o pracę obejmujący czas tej nieobecności. Jest to rodzajowo umowa na czas określony. Czy podlega ograniczeniom z art. 251 kodeksu pracy? Nie. Inny jest bowiem cel tej umowy niż kontraktu na czas określony. Chodzi o zastępstwo konkretnej osoby, kolejne więc umowy na tzw. zastępstwo mogą dotyczyć innych zupełnie osób. Nie będzie więc chodziło o „omijanie” przepisów o stabilnym zatrudnieniu.
Ponadto z art. 251 § 2 kodeksu pracy wprost wynika, iż limit ilościowy nie dotyczy umów w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
Ile umów na czas określony?
Najmniej wątpliwości budzi ograniczenie zatrudnienia na podstawie umowy na czas określony. Art. 251 kodeksu pracy wyraźnie bowiem stanowi, iż trzecia umowa zawarta na czas określony (o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca) jest równoznaczna w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony. Dotyczy to także tzw. aneksów przedłużających umowy o pracę.
Czy poszczególne umowy o pracę na czas określony są czasowo limitowane? Nie. Jednakże z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, iż zbyt długie umowy na czas określony mogą nie być prawnie wytłumaczalne (vide np. wyroki SN: z 7 września 2005 r., PK 294/04; II PK 49/07; z 25.10.2007 r., II PK 49/07; z 14 lutego 2012 r., II PK 136/11).
