Absencja chorobowa jako usprawiedliwiona nieobecność
W świetle przepisów rozporządzenia MPiPS z dnia 15.05.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy niezdolność do pracy spowodowana chorobą jest usprawiedliwioną nieobecnością w pracy. Zgodnie z § 3.1 tegoż rozporządzenia dowodem usprawiedliwiającym absencję pracobiorcy jest m.in. zaświadczenie lekarskie, o którym mowa w art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, wystawiane na odpowiednim druku, według wzoru określonego w przepisach (ZUS ZLA).
Regulacje prawne
Pierwszym z dwóch podstawowych aktów prawnych jest ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zgodnie bowiem z art. 68 § 1 tej ustawy Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz płatnicy składek wskazani w art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy, są upoważnieni do formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich.
Aktem wykonawczym regulującym kwestie „techniczne” związane z taką kontrolą jest rozporządzenie MPiPS z dnia 27.07.1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich.
Treść zaświadczenia lekarskiego
Została określona przepisami rozporządzenia MPiPS z dnia 27.07.1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Zaświadczenie lekarskie musi zawierać następujące informacje:
- dane identyfikacyjne i adresowe ubezpieczonego (pracownika),
- identyfikator lekarza wystawiającego zaświadczenie oraz miejsce wykonywania zawodu,
- dane o niezdolności do pracy: okres orzeczonej czasowej niezdolności do pracy, w tym pobyt w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej, numer statystyczny choroby, właściwy kod literowy oraz wskazania lekarskie, okres zwolnienia w związku z koniecznością sprawowania osobistej opieki nad chorym członkiem rodziny, datę urodzenia członka rodziny i rodzaj pokrewieństwa z ubezpieczonym,
- dane płatnika (pracodawcy).
Kontrola formalna zwolnienia lekarskiego
Do takiej kontroli są zobowiązani płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe bez względu na liczbę zatrudnianych osób. Kontrola formalna zaświadczeń lekarskich polega na sprawdzeniu, czy zaświadczenie:
- nie zostało sfałszowane,
- zostało wydane zgodnie z przepisami w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich.
Ustawodawca nakłada na płatnika składek określone obowiązki w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości. Jeżeli w wyniku kontroli zachodzi podejrzenie, że zaświadczenie lekarskie zostało sfałszowane, płatnik składek występuje do lekarza leczącego o wyjaśnienie sprawy (§ 3 rozporządzenia). W razie podejrzenia, że zaświadczenie lekarskie wydane zostało niezgodnie z przepisami w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, płatnik składek występuje o wyjaśnienie sprawy do terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (§ 4 rozporządzenia).