Skopiuj link
Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe
W przypadku stwierdzenia błędów w dokumentacji księgowej oraz w rozliczeniach podatkowych odpowiedzialność z tego tytułu przed organami podatkowymi zawsze ponosi pracodawca, a nie prowadzący księgowość pracownik. Stosownie bowiem do dyspozycji art. 26 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki.
Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 2137 z późn. zm.), zwana dalej k.k.s., w swoim art. 22 § 1 przewiduje możliwość ukarania podatnika, który dopuścił się przestępstwa skarbowego, karą grzywny w stawkach dziennych, karą ograniczenia wolności, karą pozbawienia wolności. W myśl art. 47 § 1 k.k.s. karą za wykroczenie skarbowe jest kara grzywny określona kwotowo.
Ponadto na pracodawcę może zostać nałożony obowiązek m.in. zapłaty dodatkowych podatków, opłat i odsetek za opóźnienie.
Jeżeli w skutek błędów w dokumentacji księgowej i rozliczeniach podatkowych pracodawca poniósł szkodę, może on pociągnąć do odpowiedzialności pracownika – księgowego, którego działania doprowadziły do jej wyrządzenia, na zasadach określonych w Dziale V, Rozdział II Kodeksu Pracy – Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy.
Odpowiedzialność księgowego
Z art. 114 k.p. wynika, iż odpowiedzialność za szkodę na zasadach określonych w Kodeksie pracy ponosi pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę. Oznacza to, iż pociągnięcie pracownika będącego księgowym do odpowiedzialności na zasadach określonych w Kodeksie Pracy będzie miało miejsce jeżeli są spełnione następujące przesłanki:
- w majątku pracodawcy powstała szkoda
- pracownik dopuścił się niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych,
- pracownikowi można przypisać winę,
- zachodzi związek przyczynowy między zawinionym niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków przez pracownika a szkodą, jaką ponosi pracodawca.
Ustalając zakres odpowiedzialności pracownika pracodawca winien kierować się wynikającą z art. 115 k.p. zasadą adekwatności. W myśl tej zasady pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Równocześnie zakres odpowiedzialności pracownika uzależniony został od rodzaju winy, którą przypisać mu można. Pracownik, który wyrządził pracodawcy szkodę w sposób nieumyślny, ponosi odpowiedzialność w wysokości wyrządzonej szkody, ale nie więcej niż do kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody (art. 119 k.p.). Natomiast pracownik, który wyrządził szkodę umyślnie, obowiązany jest do jej naprawienia w pełnej wysokości (art. 122 k.p.).
Pojęcie winy w prawie pracy, zarówno nieumyślnej, jak i umyślnej, zbliżone jest do rozumienia tego pojęcia w prawie karnym. Wina nieumyślna może przybrać formę niedbalstwa lub lekkomyślności. Niedbalstwo ma miejsce, w sytuacji gdy pracownik przewiduje, iż jego bezprawne zachowanie wyrządzi szkodę, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że szkoda nie nastąpi. Natomiast lekkomyślność zachodzi, jeżeli pracownik nie przewiduje możliwości powstania szkody, choć w okolicznościach sprawy mógł i powinien przewidzieć jej powstanie. Również wina umyślna ma dwie postacie: zły zamiar bezpośredni i zły zamiar ewentualny. Wina umyślna w postaci złego zamiaru bezpośredniego istnieje wówczas, gdy sprawca chce wyrządzić szkodę w mieniu pracodawcy i celowo do tego zmierza. Zły zamiar ewentualny występuje, gdy mając świadomość szkodliwych skutków swego działania i przewidując ich nastąpienie, pracownik godzi się na nie, choć nie zmierza bezpośrednio do wyrządzenia szkody (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 października 1997 r., sygn. akt I PKN 264/97).
W określonych powyżej granicach księgowy – pracownik ponosi odpowiedzialność za wyrządzoną pracodawcy szkodę. Może ona obejmować m.in. nałożone na pracodawcę kary finansowe, wartość dodatkowych podatków i danin publicznoprawnych. Odpowiedzialność ta może uwzględniać również koszty związane z wykryciem i usunięciem popełnionych przez pracownika błędów.
Radca Prawny
Dominika Zarzycka-Dudek
[email protected]
Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta