Kiedy pracownik świadczy pracę w niedzielę i święto?

Zgodnie z art. 151⁹ § 2 kodeksu pracy dniami wolnymi od pracy są niedziele i święta określone w przepisach o dniach wolnych od pracy. Zgodnie z § 2 art. 151⁹ kodeksu pracy, za pracę w niedzielę i święto w przypadkach, o których mowa w art. 151¹⁰ kodeksu pracy, uważa się pracę wykonywaną pomiędzy godziną 6:00 w tym dniu a godziną 6:00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina. Granice czasowe pracy w niedzielę oraz święto nie pokrywają się z dniem kalendarzowym, który trwa 24 godziny przypadające od północy do następnej północy.

Ustalenie innej granicy czasowej pracy w niedzielę i święto dopuszczalne jest w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy albo w drodze decyzji pracodawcy (obwieszczeniu). Potrzeba odmiennej regulacji może wynikać np. z konieczności synchronizacji z godzinami rozpoczynania pracy w zakładzie (dobą pracowniczą, o której mowa w art. 128 § 3 pkt 1 kodeksu pracy) albo godzinami wyznaczonej u pracodawcy pory nocnej (art. 151⁷ § 1 kodeksu pracy).

Co do zasady w niedzielę i święta pracownicy nie powinni świadczyć pracy.

W ramach ogólnej liczby dni wolnych, ustalonej zgodnie z art. 130 § 1 kodeksu pracy, to właśnie niedziele i święta powinny być dla pracowników dniami wolnymi od pracy w obowiązującym pracownika rozkładzie czasu pracy. W niedzielę powinien przypadać obowiązkowy, nieprzerwany i cotygodniowy odpoczynek (art. 133 kodeksu pracy). Wyjątkowo ustawodawca dopuszcza pracę w tych dniach jedynie w wypadkach określonych w art. 151¹⁰ kodeksu pracy. Lista ta obejmuje liczne sytuacje, w których praca w tych dniach jest konieczna ze względu na jej charakter lub organizację bądź też jej użyteczność społeczną i potrzeby ludności.

W odniesieniu do dopuszczalności pracy w niedziele i święta oraz w dniu 24 grudnia i w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy w placówkach handlowych przepis art. 151^9b kodeksu pracy odsyła do rozwiązań wynikających z ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. Ustawa ta zawiera szczególną w stosunku do kodeksu pracy definicję niedzieli i święta. Art. 3 pkt 7 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz.U. z 2018 r. poz. 305) stanowi bowiem, iż za wykonywanie pracy w handlu oraz wykonywanie czynności związanych z handlem w niedziele i święta w placówkach handlowych należy rozumieć wykonywanie takiej pracy lub takich czynności przez pracownika lub zatrudnionego w okresie 24 kolejnych godzin przypadających odpowiednio między godziną 24:00 w sobotę a godziną 24.00 w niedzielę i między godziną 24.00 w dniu bezpośrednio poprzedzającym święto a godziną 24.00 w święto.

Za pracę w niedzielę i święto pracodawca musi udzielić dnia wolnego w tygodniu, a jeżeli nie jest to możliwe – wypłacić dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia za każdą godzinę pracy. Jeżeli w danym zakładzie praca odbywa się także w niedziele, pracownik powinien raz na 4 tygodnie korzystać z wolnej niedzieli (z wyjątkiem systemu weekendowego czasu pracy – art. 144 kodeksu pracy).