Skopiuj link
Skierowanie na badania profilaktyczne
Kierując pracownika na badania profilaktyczne pracodawca obowiązany jest wystawić skierowanie na te badania. Badania profilaktyczna przeprowadza się bowiem na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę (§ 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 2067 z późń. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem).
Skierowanie na lekarskie badania profilaktyczne powinno zawierać:
- określenie rodzaju badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane;
- w przypadku osób przyjmowanych do pracy lub pracowników przenoszonych na inne stanowiska pracy – określenie stanowiska pracy, na którym osoba ta ma być zatrudniona; w tym przypadku pracodawca może wskazać w skierowaniu dwa lub więcej stanowisk pracy, w kolejności odpowiadającej potrzebom zakładu;
- w przypadku pracowników – określenie stanowiska pracy, na którym pracownik jest zatrudniony;
- opis warunków pracy uwzględniający informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy, o których mowa w pkt 2 i 3, czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub czynników uciążliwych i innych wynikających ze sposobu wykonywania pracy, z podaniem wielkości narażenia oraz aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach (§ 4 ust. 2 rozporządzenia).
Wzór skierowania stanowi załącznik nr 3a do rozporządzenia (§ 4 ust. 3 rozporządzenia).
Błędy w skierowaniu na badania lekarskie
Błędy w skierowaniach na badania lekarskie nie należą do rzadkości. Są one zazwyczaj wynikiem niewiedzy osoby wystawiającej skierowanie co do rzeczywistych zagrożeń na stanowisku zajmowanym przez osobę, kierowaną na te badania. Bywają one także skutkiem zbyt powierzchownej oceny warunków pracy na danym stanowisku. Do najczęstszych błędów należą pominięcie w opisie stanowiska informacji, iż pracownik świadczy pracę na wysokości oraz o hałasie w miejscu pracy. Informacje te powinny zostać wskazane w skierowaniu, nawet w sytuacji gdy wskazane zagrożenia mają charakter incydentalny.
Warunkiem uniknięcia błędów w skierowaniach na badania lekarskie jest posiadanie przez osobę wystawiającą skierowanie wiedzy w przedmiocie warunków pracy na poszczególnych stanowiskach pracy, a w szczególności o czynnikach szkodliwych. Pomocna w tym przedmiocie może być m.in. ocena ryzyka zawodowego, którą pracodawca ma obowiązek wykonać dla wszystkich stanowisk w zakładzie pracy. Jeżeli dokument ten został sporządzony rzetelnie, osoba wystawiającą skierowanie na badania lekarskie może z niego korzystać wskazując w skierowaniu zagrożenia na danym stanowisku pracy. Zaleca się również przekazywanie, na bieżąco, osobom wystawiającym skierowania na badania profilaktyczne przez osoby kierujące poszczególnymi działami informacji o warunkach pracy na poszczególnych stanowiskach pracy.
Konsekwencje błędów w skierowaniach na badania lekarskie
Treść skierowania na badania profilaktyczne decyduje o badanych, na które pracownik jest kierowany w ramach badań wstępnych, kontrolnych lub okresowych. Brak w skierowaniu pełnej informacji o czynnikach ryzyka ma ten skutek, że niektóre badania nie są wykonywane, mimo realnej konieczności ich przeprowadzenia (np. W przypadku gdy pracownik w ramach swoich obowiązków incydentalnie świadczy pracę na wysokości, powinien zostać pod tym kątem przebadany przez neurologa i okulistę oraz przejść badania psychotechniczne. Jeżeli w skierowaniu nie zostanie zawarta stosowna informacja, pracownik nie zostanie poddany wskazanym badaniom). Nieprawidłowości w treści skierowania na badania lekarskie, skutkować mogą odpowiedzialnością karną i cywilną pracodawcy, w szczególności w razie wypadku przy pracy lub stwierdzenia choroby zawodowej.
Błędne sformułowanie skierowania na badania profilaktyczne, traktowane jest na równi z dopuszczeniem pracownika do pracy bez badań profilaktycznych. Czyn ten stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika o którym mowa w art. 283 § 1 k.p.. Zagrożony jest on karą grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł. Co więcej, niedopełnienie przez osobę odpowiedzialną za bezpieczeństwo i higienę pracy wynikających stąd obowiązków i narażenie przez to pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności do lat trzech (art. 220 § 1 k.p.). Jeżeli pracodawca działa nieumyślnie podlega karze grzywny, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku (art. 220 § 2 k.p.). Nie podlega karze sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo (art. 220 § 3 k.p.).
Jeżeli w związku nieprawidłowo określonym zakresem badań profilaktycznych ustalonym na podstawie nieprawidłowo wystawionego skierowania, pracownik poniósł szkodę w postaci uszczerbku na zdrowiu pracodawca może zostać pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej. W szczególności pracownik może dochodzić odszkodowania na podstawie przepisów kodeksu cywilnego o odpowiedzialności za czyn niedozwolony (art. 415 i nast. k.c.) lub przepisów o odpowiedzialności na zasadzie ryzyka przedsiębiorstwa lub zakładu wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody (art. 435 k.c.). Pracownik może również dochodzić zadośćuczynienia.
Radca Prawny
Dominika Zarzycka-Dudek
[email protected]
Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta