Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. W okresie korzystania z takiej przerwy w pracy pracownik jest chroniony przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Sposób wykorzystania urlopu pozostaje w gestii pracownika. Ustawodawca przewidział jedynie wyjątkowo przypadki, w których pracodawca może nakazać pracownikowi wykorzystanie urlopu. Ponadto pracodawca ma także prawo odwołania pracownika z urlopu wypoczynkowego.

Prawo to zostało przyznane pracodawcy na podstawie art. 167 kodeksu pracy. Przesłanką skorzystania z tego uprawnienia jest zaistnienie okoliczności nieprzewidzianych w chwili rozpoczynania urlopu, które wymagają obecności pracownika w pracy. Odwołanie może zatem nastąpić wyjątkowo, w sytuacji, gdy obecność pracownika w pracy jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania zakładu pracy (np. w razie awarii, choroby osoby zastępującej pracownika przebywającego na urlopie, kontroli w zakładzie pracy).

„Odwołanie pracownika z urlopu jest ostrzejszą ingerencją pracodawcy w sferę uprawnień pracownika niż przesunięcie urlopu (art. 164 § 2). Dlatego przez okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu należy rozumieć, stosując odpowiednio zaostrzone kryteria oceny, szczególne potrzeby pracodawcy, które nie mogłyby być zaspokojone bez obecności pracownika odwołanego z urlopu” (K. Jaśkowski [w:] E. Maniewska, K. Jaśkowski, Kodeks pracy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2024). To pracodawca dokonuje oceny przyczyn uzasadniających odwołanie pracownika z urlopu. Gdy uzna, że okoliczności będące podstawą odwołania czynią zadość postawionym przez ustawodawcę warunkom, to wydaje pracownikowi polecenie, do którego ten ma obowiązek się zastosować. Niewykonanie tego polecenia skutkować może nałożeniem na pracownika kary porządkowej, a w skrajnym przypadku rozwiązaniem stosunku pracy na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 kodeksu pracy, czyli z uwagi na ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych.

Przepisy nie regulują formy, w jakiej pracodawca powinien odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego. Zastosowanie w tym zakresie na podstawie odesłania z art. 300 kodeksu pracy ma art. 60 kodeksu cywilnego Przepis ten stanowi, iż z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej. W konsekwencji odwołanie pracownika z urlopu może nastąpić w dowolnej formie, pod warunkiem, iż pracownik ma możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia pracodawcy, np. telefonicznie, SMS-em, listownie.

Pracodawca, który odwołał pracownika z urlopu wypoczynkowego, obowiązany jest pokryć koszty poniesione przez pracownika w bezpośrednim związku z odwołaniem z urlopu (art. 167 § 2 kodeksu pracy).

„Jeżeli pracodawca odwołał pracownika z urlopu sprzecznie z przepisami Kodeksu pracy, to ponosi odpowiedzialność na podstawie odpowiednio stosowanych przepisów Kodeksu cywilnego, a więc w szczególności także za utracone przez pracownika korzyści (art. 361 § 2 i art. 471 k.c. [kodeksu cywilnego] w zw. z art. 300 k.p. [kodeksu pracy])” (K. Jaśkowski [w:] E. Maniewska, K. Jaśkowski, Kodeks pracy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2024).