Ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy a śmierć pracownika

Uprawnionym do praw majątkowych po zmarłym pracowniku jest zawsze jego małżonek. Znaczenie ma wyłącznie fakt pozostawania przez zmarłego pracownika i jego małżonka w dniu śmierci pracownika w związku małżeńskim. Na prawo małżonka do świadczeń ze stosunku pracy po zmarłym pracownika nie ma natomiast wpływu majątkowy ustrój małżeński, w jakim pozostawali małżonkowie.

Pozostałe osoby uprawnione od praw majątkowych po zmarłym pracowniku ustala się na podstawie przepisów o rentach rodzinnych zawartych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwanej dalej ustawą.

Z art. 67 ustawy wynika, iż do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny:

1. dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;
2. przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka;
3. małżonek (wdowa i wdowiec);
4. rodzice, w tym także ojczym i macocha oraz osoby przysposabiające.

Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1. do ukończenia 16 lat;
2. do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia; przy czym jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów;
3. bez względu na wiek – jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, którym mowa w pkt 1 i 2 (art. 68 ustawy).

Zauważyć należy, iż dla uzyskanie przez dziecko własne, drugiego małżonka lub przysposobione prawa do renty znaczenie ma wyłącznie spełnienie przez dziecko przesłanek określonych w art. 68 ustawy.

Przyjęte na wychowanie i utrzymanie wnuki, rodzeństwo oraz inne dzieci mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli spełniają warunki zastrzeżone dla dzieci, a ponadto:

1. zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego (emeryta lub rencisty), chyba że śmierć była następstwem wypadku, oraz
2. nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją, nie mogą zapewnić im utrzymania albo ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd (art. 69 ustawy).

W razie braku osób uprawnionych prawa majątkowe ze stosunku pracy po zmarłym pracowniku wchodzą w skład spadku. W takim przypadku jedynie spadkobiercy mogą wystąpić o ich wypłatę. Dokumentem potwierdzającym prawo spadkobiercy do spadku jest wydane przez sąd postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo sporządzony przez notariusza akt poświadczenia dziedziczenia (art. 1027 k.c.).

Art. 63¹ § 2 kodeksu pracy dotyczy wszystkich świadczeń majątkowych ze stosunku pracy, w szczególności ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.

Mając na względzie powyższe, należy ustalić, czy istnieją osoby uprawnione na podstawie art. 63¹ § 2 kodeksu pracy do świadczeń majątkowych ze stosunku pracy po zmarłym pracowniku. Jeżeli osób takich nie będzie, świadczenia te wejdą w skład spadku po zmarłym pracowniku. W razie wygaśnięcia stosunku pracy wskutek śmierci pracownika pracodawca obowiązany jest sporządzić świadectwo pracy. Nie doręcza się go jednak rodzinie zmarłego, lecz załącza do akt osobowych zmarłego pracownika. Jednakże na wniosek małżonka lub innej osoby uprawnionej do ubiegania się o rentę rodzinną, a w razie braku takich osób – na wniosek osoby będącej spadkobiercą zmarłego pracownika, pracodawca obowiązany jest wydać świadectwo pracy w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku (§ 5 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy).

Pracodawca powinien wypełnić świadectwo pracy zmarłego pracownika tak samo jak świadectwo pracy wydawane żyjącemu pracownikowi. Z tą różnicą, iż jako podstawę rozwiązania stosunku pracy winien wskazać art. 63¹ § 1 kodeksu pracy – wygaśnięcie stosunku pracy wskutek śmierci pracownika.

W świadectwie pracy, w tym także wydawanym w razie śmierci pracownika, pracodawca powinien wskazać wyłącznie urlop wypoczynkowy wykorzystany przez pracownika u pracodawcy w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy. Nie zamieszcza się w nim informacji o przysługującym pracownikowi urlopie zaległym. Informacja o wykorzystanym urlopie wypoczynkowym powinna obejmować zarówno urlop wykorzystany w naturze, jak i za który pracownik otrzymał ekwiwalent pieniężny. Przy czym powinna ona mieć charakter zbiorczy.