Skopiuj link
Odprawa emerytalna
Odprawa emerytalno-rentowa jest szczególnym rodzajem świadczenia przysługującego pracownikowi przechodzącemu na rentę z tytułu niezdolności do pracy lub emeryturę. Przepis art. 921 § 1 k.p. przyznaje prawo do rzeczonej odprawy pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę.
Odprawa emerytalno-rentowa przysługuje w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Przepisy wewnątrzzakładowe mogą jednak przewidywać wypłatę odprawy w wyższej kwocie.
W celu ustalenia kwoty odprawy emerytalno-rentowej stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop (§ 2 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 927).
Jednorazowy charakter
Odprawa emerytalno-rentowa ma charakter jednorazowy. Wskazuje na to wprost dyspozycja art. 921 § 2 k.p. Przepis ten stanowi, iż pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa.
W judykaturze jednorazowy charakter odprawy emerytalno-rentowej interpretuje się w ten sposób, iż jej pobranie przez pracownika na podstawie jednego z tytułów wymienionych w art. 921 § 2 k.p. wyłącza możliwość ponownego uzyskania odprawy w pełnej wysokości z tego samego lub drugiego tytułu. Neguje się w szczególności możliwość nabycia prawa do drugiej części odprawy w przypadku wykonywania pracy po pobraniu pierwszej odprawy (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2010 r., sygn. akt II PZP 1/10).
Wyjątki przewidziane przez judykaturę
Obecnie jednorazowy charakter odprawy emerytalno–rentowej nie budzi zastrzeżeń. W orzecznictwie wskazuje się jednak, iż przepis art. 921 § 2 KP nie stanowi podstawy do pozbawienia prawa do odprawy emerytalno-rentowej pracownika, któremu wcześniej odprawa taka została wypłacona wbrew obowiązującym przepisom prawa. Jak wyjaśnił bowiem Sąd Najwyższy w wyroku z dnia z dnia 1 grudnia 1999 r., sygn. akt I PKN 386/99: „W następstwie tego nie został też naruszony art. 921 § 2 KP ustanawiający zasadę, że pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa. Przepis ten należy rozumieć bowiem w ten sposób, że pozbawia on pracownika prawa do odprawy emerytalnej lub rentowej tylko w tych przypadkach, w których pracownik otrzymał odprawę zgodnie z obowiązującymi regułami, a nie w każdym przypadku, niezależnie od tego, czy została ona mu wypłacona zgodnie z prawem czy nie, w szczególności zaś wtedy, gdy miałoby to prowadzić do pokrzywdzenia pracownika. Wprawdzie w przepisie tym mowa jest tylko o "otrzymaniu odprawy", lecz w sposób dorozumiany (bezpośrednio nie wysłowiony) zakłada się w nim, iż idzie tylko o taką "otrzymaną" odprawę, która wypłacona została zgodnie z prawem. Funkcją regulacji z art. 921 § 2 KP jest bowiem to, by pracownik, który zgodnie z przepisami nabył już raz prawo do odprawy emerytalnej lub rentowej, nie mógł do niej tego prawa nabyć ponownie, nie zaś ograniczanie jego uprawnień, czy godzenie w jego interesy w sytuacji, gdy pracodawca błędnie interpretując przepisy prawa wypłaca nienależną odprawę.”.
Według judykatury prawo do odprawy emerytalno-rentowej może nabyć pracownik, który nie otrzymał wcześniej nabytej, należnej odprawy emerytalnej. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 stycznia 2011 r., sygn. akt III PK 18/10, uznał, iż: „Z powołanego przepisu (zwłaszcza ze zwrotu "ponownie nabyć") wynika więc wniosek, że pracownik, który nabył prawo do odprawy emerytalnej, lecz jej nie otrzymał, może je nabyć ponownie, pomimo przedawnienia wcześniej nabytego prawa.”.
Radca Prawny
Dominika Zarzycka-Dudek
Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta
