Osoby niepełnosprawne stanowią szczególną kategorię pracowników na rynku pracy. Niektórzy z nich mogą korzystać w ramach stosunku pracy z dodatkowych przywilejów, jak dodatkowe przerwy w pracy lub dodatkowy urlop wypoczynkowy. Ich miejsce pracy powinno być dostosowane do rodzaju i stopnia niepełnosprawności.

Dodatkowo ustawodawca zastrzegł, że czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo (art. 15 ust. 1). Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo (art. 15 ust. 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych). Ponadto osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. W art. 16 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ustawodawca przewidział okoliczności, w których nie stosuje się ogólnych reguł dotyczących czasu pracy osób niepełnosprawnych ustanowionych w art. 15 tej ustawy. Wyłączenie ma zastosowanie: 

• do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
• gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.

Wskazana ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, ani żaden inny przepis prawa, nie przewidują ograniczenia w dopuszczalności zawierania z osobami niepełnosprawnymi umów cywilnoprawnych. Oznacza to, że można zawierać z osobami niepełnosprawnymi umowy zlecenia, umowy o dzieło i inne podobne umowy na zasadach obowiązujących wobec osób pełnosprawnych. Przede wszystkim trzeba pamiętać, że niedopuszczalne jest zawieranie umowy cywilnoprawnej w przypadku, gdy wykonywana praca wypełnia definicję stosunku pracy. Wynika to z art. 22 § 12 kodeksu pracy (gdy praca wykonywana na podstawie umowy cywilnoprawnej spełnia warunki zakwalifikowania jej jako stosunku pracy, to nie można zawrzeć umowy cywilnoprawnej w miejsce umowy o pracę). Warto pamiętać, że zgodnie z art. 22 § 11 kodeksu pracy, zatrudnienie w warunkach wynikających z definicji stosunku pracy jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Zawarcie umowy zlecenia z osobą niepełnosprawną (tak samo jak z osobą pełnosprawną) w warunkach typowych dla stosunku pracy może zostać zakwestionowane przez Państwową Inspekcję Pracy lub sąd.

Podsumowując, przepisy nie przewidują ograniczeń w zawieraniu umów cywilnoprawnych z osobami niepełnosprawnymi. Należy jednak zachować ostrożność, by nie dochodziło do obchodzenia przepisów o czasie pracy lub pozornego zatrudnienia, które w rzeczywistości spełnia przesłanki stosunku pracy.