Kodeks pracy nie zawiera autonomicznej regulacji dotyczącej wad oświadczeń woli. Dlatego też w tym zakresie, na podstawie odesłania z art. 300 kodeksu pracy, stosuje się przepisy kodeksu cywilnego. Wadami oświadczenia woli są określone przez prawo stany faktyczne, w których stany psychiki lub wiedzy człowieka, towarzyszące składaniu oświadczenia woli, wpływają na ważność czynności prawnych. Ustawodawca w kodeksie cywilnym wskazał następujące rodzaje wad oświadczenia woli:

• brak świadomości lub swobody (art. 82 kodeksu cywilnego),
• pozorność (art. 83 kodeksu cywilnego),
• błąd (art. 84 kodeksu cywilnego),
• podstęp (art. 86 kodeksu cywilnego),
• groźba (art. 87 kodeksu cywilnego).

Zgodnie z treścią art. 82 kodeksu cywilnego: „nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.”

„W myśl utrwalonej linii orzeczniczej SN, stan wyłączający świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli musi wynikać z przyczyny wewnętrznej, umiejscowionej w samym podmiocie składającym oświadczenie woli (B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, w: M. Pyziak-Szafnicka, P. Księżak, Komentarz KC, 2014, s. 961). Musi on zatem wynikać ze stanu, w jakim znajduje się osoba składająca oświadczenie woli, a nie z okoliczności zewnętrznych, w jakich osoba ta się znalazła (por. wyr. SN z 1.7.1974 r., III CRN 119/74, OSPiKA 1976, Nr 2, poz. 30; wyr. SN z 17.11.2004 r., IV CSK 229/04, niepubl.; wyr. SN z 7.2.2006 r., IV CSK 7/05, Legalis). Źródłami braku świadomości lub swobody jako wady oświadczenia woli są zatem szczególne okoliczności towarzyszące procesowi myślowemu osoby składającej oświadczenie woli, wynikające z jej psychiki, a nie czynniki zewnętrzne, pod wpływem których oświadczenie to zostało złożone.” (Kodeks cywilny. Komentarz, red. prof. dr hab. Mariusz Załucki). Przykładowo przemijające zaburzenia czynności psychicznych mogą być wywołane hipnozą, narkomanią, alkoholizmem, upojeniem alkoholowym, działaniem leków, chorobą, zmęczeniem.

Ustawodawca rozróżnił dwa stany faktyczne uzasadniające na powołanie się omawianej wady oświadczenia woli

1. Brak świadomości.
2. Brak swobody.

1. Co ważne brak świadomości nie musi wcale oznaczać całkowitego zaniku świadomości składającego oświadczenie. „Dla uznania, że w danej sytuacji występuje brak świadomości, wystarczające jest stwierdzenie braku rozeznania, niemożności zrozumienia postępowania swojego lub innych osób, niezdawanie sobie sprawy z jego znaczenia (K. Pietrzykowski, w: K. Pietrzykowski, Komentarz KC, t. 1, 2018, s. 398; R. Trzaskowski, Wady, s. 49; B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, w: M. Pyziak-Szafnicka, P. Księżak, Komentarz KC, 2014, s. 961; Z. Radwański, w: SPP, t. 2, 2008, s. 385; S. Rudnicki, w: S. Dmowski, S. Rudnicki, Komentarz KC. Część ogólna, 2011, s. 411; tak też SN w wyr. z 14.3.2019 r., IV CSK 15/18, Legalis).”

2. „W przypadku braku swobody – w przeciwieństwie do braku świadomości – osoba składająca oświadczenie woli znajduje się w stanie, w którym rozpoznaje wprawdzie sens swojego działania, ale pod wpływem negatywnego oddziaływania czynników psychicznych ma wyłączoną możliwość swobodnego (nieskrępowanego) działania.” (Kodeks cywilny. Komentarz, red. prof. dr hab. Mariusz Załucki).

Brak świadomości lub swobody powoduje bezwzględną nieważność składanego oświadczenia woli. Oznacza to, że nie wywołuje ona skutków prawnych, jakie przypisuje się danej czynności. „Czynność prawna dotknięta brakiem świadomości lub swobody jest bezwzględnie nieważna, nawet wówczas, gdy okazała się w rezultacie korzystna dla osoby składającej wadliwe oświadczenie woli. Nie ma również znaczenia fakt, czy druga strona takiej czynności prawnej zdawała sobie sprawę ze stanu braku świadomości lub swobody osoby składającej oświadczenie woli.” (Kodeks cywilny. Komentarz, red. prof. dr hab. Mariusz Załucki).  Ciężar udowodnienia faktu, że dana osoba w chwili składania oświadczenia woli znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, spoczywa, zgodnie z ogólną regułą rozkładu ciężaru dowodu, na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.