Skopiuj link
Odprawa emerytalno-rentowa
Ustawodawca przyznał pracownikowi, z którym stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, prawo do odprawy pieniężnej. Z przepisu 921 § 1 k.p. wynika, iż odprawa emerytalno-rentowa przysługuje w przypadku zaistnienia następujących przesłanek:
- spełniania przez pracownika warunków uprawniających do nabycia renty albo emerytury,
- przejście przez pracownika na rentę albo emeryturę,
- ustania stosunku pracy,
- zaistnienia związku pomiędzy ustaniem stosunku pracy a przejściem na rentę albo emeryturę.
Wskazane powyżej przesłanki muszą zostać spełnione łącznie. Brak którejkolwiek z nich wyłącza nabycie przez pracownika prawa do odprawy emerytalno-rentowej.
Odprawa emerytalno-rentowa przysługuje w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia (art. 921 § 1 in fine k.p.). Przy ustalaniu jej kwoty zastosowanie mają zasady obowiązujące przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy (§ 2 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 927 z późn. zm.)
Odprawa emerytalno-rentowa ma charakter jednorazowy. Stosownie bowiem do dyspozycji art. 921 § 2 k.p., pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa. W praktyce oznacza to, iż osoba która nabyła prawo do odprawy emerytalno-rentowej i później ponownie nawiązała stosunek pracy, po jego rozwiązaniu nie może ponownie nabyć prawa do tego świadczenia.
Związek pomiędzy ustaniem stosunku pracy a przejściem na rentę lub emeryturę
W treści art. 921 § 1 k.p. ustawodawca posłużył się ogólnym terminem „ustanie”. Termin ten obejmuje zarówno rozwiązanie stosunku pracy, jak i jego wygaśnięcie. Wynika z niego również, iż dla nabycia prawa do odprawy nie ma znaczenia sposób ustania stosunku pracy (np. rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem, w drodze porozumienia stron), jego przyczyny (np. długotrwała nieobecność w pracy, przyczyny niedotyczące pracownika) ani która strona stosunku wystąpiła z inicjatywą rozwiązania stosunku pracy (pracownik czy pracodawca). Znaczenie ma natomiast związek pomiędzy ustaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę lub rentę.
Związek pomiędzy ustaniem stosunku pracy a przejściem na rentę lub emeryturę należy analizować na wszystkich płaszczyznach. Może on mieć charakter przyczynowy, czasowy, przyczynowo-czasowy lub funkcjonalny. Jak wyjaśnił bowiem Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 8 grudnia 2015 r., sygn. akt I PK 345/14: „Związek między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do emerytury lub renty może mieć charakter przyczynowy (rozwiązanie stosunku pracy następuje dlatego, że pracownikowi przysługuje prawo do świadczenia), czasowy (rozwiązanie stosunku pracy zbiega się w czasie z nabyciem prawa do świadczenia niezależnie od przyczyny rozwiązania stosunku pracy), bądź czasowo-przyczynowy (przyczyną rozwiązania stosunku pracy jest nabycie prawa do emerytury lub renty i rozwiązanie następuje w chwili przyznania świadczenia). Między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do świadczenia może zachodzić także związek funkcjonalny, gdy rozwiązanie stosunku pracy następuje przed spełnieniem warunków uprawniających do emerytury lub renty inwalidzkiej, ale nabycie prawa do jednego z tych świadczeń i przyznanie świadczenia po ustaniu zatrudnienia jest konsekwencją sytuacji bezpośrednio poprzedzającej rozwiązanie stosunku pracy.”.
Kwestia istnienia związku pomiędzy ustaniem zatrudnienia a poszczególnymi trybami stosunku pracy stała się przedmiotem rozważań judykatury. Przykładowo w wyroku z dnia z 16 listopada 2000 r., sygn. akt I PKN 81/2000 Sąd Najwyższy uznał, iż rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika z winy pracodawcy (art. 55 § 11 KP) nie może być uznane za ustanie stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę (art. 921 § 1 KP), wobec czego pracownikowi nie przysługuje odprawa pieniężna, choćby przed rozwiązaniem stosunku pracy posiadał ustalone prawo do emerytury.
Radca Prawny
Dominika Zarzycka-Dudek
Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta
