Skopiuj link
Podstawowym aktem prawnym regulującym szeroko rozumiane kwestie prawne dotyczące dokształcania pracowników jest ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Zgodnie z treścią art. 17 oraz art. 94 pkt 6 Kodeksu pracy każdy pracodawca zobowiązany jest ułatwić swoim pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych.
Ogólne przepisy Kodeksu pracy zostały one skonkretyzowane w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych, w którym to określone zostały zarówno zakres jak i warunki na jakich pracodawca ułatwia pracownikowi podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 31 marca 2009 r. stwierdził, iż przepis Kodeksu pracy, na podstawie którego wydano przywołane rozporządzenie (art. 103 Kodeksu pracy), jest niezgodny z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Ze względu jednak na rangę przedmiotowego uregulowania oraz w celu zminimalizowania negatywnych konsekwencji orzeczenia Trybunał Konstytucyjny orzekł o odroczeniu terminu utraty mocy obowiązującej przepisu uznanego za niezgodny z Konstytucją o 12 miesięcy od dnia ogłoszenia przedmiotowego wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej. Termin obowiązywania ten upłynął właśnie 10 kwietnia 2010 r.
W związku z utratą mocy art. 103 Kodeksu pracy z dniem 10 kwietnia 2010 r. utraciło swoją moc również w/w rozporządzenie w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych. Pewne opóźnienie w procesie legislacyjnym spowodowało, że nowe uregulowania kwestii podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników a mianowicie uchwalona przez Sejm RP w dniu 20 maja 2010 r. ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dostosowująca m.in. treść art. 103 do wyroku Trybunału Konstytucyjnego weszły w życie dopiero 16 lipca 2010r.
Wszystkim zainteresowanym tym zagadnieniem chcemy zwrócić uwagę na interpretację indywidualną Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 24.08.2010r. o sygn. IPPB4/415-470/10-2/JK. Interpretacja została dokonana w wyniku rozpatrzenia wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania świadczeń przyznanych pracownikom na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników. Pytania zadane przez podatnika w przedmiotowym stanie faktycznym brzmiały:
- Czy w związku z utratą mocy ww. art. 103 k.p. i wydanych na jego podstawie przepisów wykonawczych, przyznane przez pracodawcę na rzecz jego pracownika świadczenia na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenie ogólne, w okresie od dnia 11 kwietnia 2010 r. do dnia wejścia w życie nowych przepisów regulujących przedmiotową problematykę, korzystać mogą ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 pkt 90 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
- Jeżeli świadczenia te winny być w ww. okresie opodatkowane podatkiem dochodowym to, w którym momencie należy pobrać i odprowadzić stosowną zaliczkę na podatek dochodowy – w momencie przyznania świadczenia czy też w momencie zakończenia przez pracownika określonej formy podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
Jak wskazano w interpretacji „zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów. W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze lub wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń”.
Jednym ze źródeł przychodów określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest wymieniony w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy, stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta. Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Z cytowanych powyżej przepisów jednoznacznie wynika, że do przychodów pracownika zalicza się wszystkie otrzymywane przez niego świadczenia, wynikającej z zawartej umowy bądź mające związek z wykonywaniem przez niego pracy.
Należy zatem przyjąć, że co do zasady również wartość świadczeń otrzymywanych przez pracownika na dokształcanie i podnoszenie kwalifikacji zawodowych stanowi przychód ze stosunku pracy. Jednak zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 90 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do 15 lipca 2010 r., wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracownika, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z części dnia pracy, przysługujących pracownikom podejmującym naukę w szkołach lub podnoszących kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych.
Z dniem 16 lipca 2010 r. weszła w życie natomiast ustawa z dnia 20 maja 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, która znowelizował brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego nowym brzmieniem zwalnia od podatku dochodowego wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego. Dla uniknięcia konsekwencji podatkowych zmiany omawianych uregulowań, w art. 3 powołanej ustawy nowelizującej wprowadzono zapis, zgodnie z którym do pracowników, którzy rozpoczęli podnoszenie kwalifikacji zawodowych w okresie przejściowym, tj. pomiędzy 10 kwietnia 2010 r. a dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, czyli przed 16 lipca 2010 r. – stosuje się przepisy regulujące zasady i warunki podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników, obowiązujące przed 11 kwietnia 2010 r. W tym stanie rzeczy wartość świadczeń przyznanych przez pracodawcę, na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracowników w okresie od dnia 11 kwietnia 2010 r. do dnia wejścia w życie nowych przepisów regulujących przedmiotową problematykę będzie korzystać ze zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach obowiązujących do dnia 16 lipca 2010 r. Powołany przepis przejściowy ograniczył bowiem wszelkie wątpliwości interpretacyjne dotyczące stosowania zarówno prawa pracy jak i prawa podatkowego.
