Zasady rozliczania pracy w niedziele i święta

Niedziele i święta

Niedziele i święta są dniami wolnymi od pracy (art. 151⁹ § 1 k.p.). Jednakże w przypadkach określonych w art. 151¹⁰  k.p. praca w te dni jest dozwolona. Należy do nich praca:

1. w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
2. w ruchu ciągłym;
3. przy pracy zmianowej;
4. przy niezbędnych remontach;
5. w transporcie i w komunikacji;
6. w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych;
7. przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób;
8. w rolnictwie i hodowli;
9. przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w: zakładach świadczących usługi dla ludności, gastronomii, zakładach hotelarskich, jednostkach gospodarki komunalnej, zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych, jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę, zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku;
10. w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta;
11. przy wykonywaniu prac: polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa telekomunikacyjnego, odbieranych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi, niedziele i święta są u niego dniami pracy oraz zapewniających możliwość świadczenia przedmiotowych usług.

Bezwzględnie zakazana jest natomiast praca w placówkach handlowych w święto, w tym również gdy święto przypada w niedzielę (art. 151^9a § 1,2 k.p.). Jednakże praca w niedziele w placówkach handlowych dopuszczalna jest w przypadku, gdy jest ona konieczna ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności (art. 151^9a § 3 k.p.).

Stosownie do dyspozycji art. 151⁹ § 2 k.p. Za pracę w niedzielę i święto uważa się pracę wykonywaną między godziną 6:00 w tym dniu a godziną 6:00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.

Dzień wolny za pracę w niedzielę lub święto

Pracownikowi wykonującemu pracę w niedziele i święta pracodawca obowiązany jest zapewnić inny dzień wolny od pracy. Jeżeli praca była wykonywana w niedzielę, dzień wolny powinien przypadać w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po niedzieli, w której świadczona była praca. Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę w w/w terminie, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego (art. 151¹¹ § 1 pkt 1 i § 2 k.p.). Natomiast w zamian za pracę w święto pracodawca obowiązany jest zapewnić pracownikowi dzień wolny w ciągu okresu rozliczeniowego (art. 151¹¹ § 1 k.p.).

Należy zaznaczyć, iż prawo do dnia wolnego w zamian za pracę w niedzielę lub święto nie przysługuje w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta (tzw. system weekendowego czasu pracy).

Dodatek do wynagrodzenia

W razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w ustawowym terminie pracownikowi przysługuje za pracę w niedzielę lub święto dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy. Dodatek do wynagrodzenia przysługuje wysokości określonej w art. 151¹ § 1 pkt 1 k.p. tj. 100% wynagrodzenia (art. 151¹¹ § 2,3  k.p.).

Wolna niedziela

Stosownie do dyspozycji art. 151¹² k.p. pracownik pracujący w niedziele powinien korzystać co najmniej raz na 4 tygodnie z niedzieli wolnej od pracy. Nie dotyczy to pracownika zatrudnionego w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 144.

Cytowany przepis statuuje zasadę, iż pracownik pracujący w niedzielę powinien mieć jedną na cztery niedziele wolną. Przepis nie nakłada natomiast na pracodawcę obowiązku udzielenia pracownikowi wolnej co czwartej niedzieli. Wskazuje na to zwrot „korzystać co najmniej raz na 4 tygodnie z niedzieli wolnej od pracy”.

Przedmiotowa zasada nie ma zastosowanie do pracowników zatrudnionych w systemie weekendowego czasu pracy.